Yüksek gerilim hatları genellikle santral ile yerleşke arasına döşeniyor. Peki yüksek gerilim hattı ne kadar uzak olmalı? İşte yüksek gerilim hattı yaklaşma mesafeleri…
Yüksek gerilim hattı yaklaşma mesafeleri!
Elektrik iletim hatları yüksek ve düşük gerilim olmak üzere ikiye ayrılır. Bunlar yüksek gerilim hattı ve düşük gerilim hattı.
Yüksek gerilim hatları genellikle santral ile yerleşke arasına döşeniyor. Yüksek gerilim hattı, üzerinde 1000 volt dan 154 000 volt a kadar gerilim taşıyabilen enerji nakil hatları olarak karşımıza çıkıyor.Peki yüksek gerilim hattı ne kadar uzak olmalı? İşte yüksek gerilim hattı yaklaşma mesafeleri…
Yüksek gerilim hattı uzaklığına ilişkin esaslar, elektrik kuvvetli akım tesisleri yönetmeliğinde şu şekilde açıklanıyor:
Uzaklıklar
Madde 44- a) Hava hatlarında iletkenler arasında alınması gerekli en küçük uzaklıklar aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
1) Malzeme, kesit, salgı ve anma gerilimleri aynı olan, aynı ya da farklı yatay yüzeylerde bulunan iletkenler arasındaki en küçük (D) uzaklığı aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.
D= k. (Fmak + 1)üssü1/2 + (U/150)
Burada;
D: Direk üzerinde iletkenler arasındaki uzaklık (m)
k: Bir katsayı olup bu katsayı alçak gerilimde 0,35 yüksek gerilimde 0,50 alınacaktır.
Fmak: Hesaplanan direğin en büyük açıklığına ilişkin en büyük salgı (m)
l: Taşıyıcı zincir izolatörün uzunluğu (m) (Mesnet izolatöründe 1=0 alınacaktır.)
U: Hattın fazlar arası anma gerilimi (kV)
2) Bir direk üzerinde birden fazla sistem bulunursa ve bunlarda malzeme, kesit, salgı ve anma gerilimleri farklı ise, bu iletkenler arasında alınacak en küçük “D” uzaklığı, her devrenin kendi salgı ve gerilimlerinin madde 44-a/1’de verilen formülde yerine konması ile bulunacak değerlerden en büyüğüne eşit olacaktır.
b) Konsol ve travers boyları ile bunlar arasındaki uzaklıklar madde 44-a/1 yada a/2’deki gibi hesaplanmakla birlikte ayrıca aşağıda belirtildiği gibi çizilecek iletken salınım diyagramlarına (Şekil-8’e bakınız.) göre gerilim altındaki iletkenler arasındaki uzaklığın (U/150) m.den daha az olmadığı doğrulanacaktır.
Bu uzaklık 0,20 m’den az olamaz.
Bu salınım diyagramları, +5Cø ve %70 rüzgar yükü ile bölgenin en büyük sıcaklığında ve %42 rüzgar yükünde çizilecektir.
İletken salınım kontrolünde en büyük sapma açısı (alfa), 50ø’ye kadar (alfa)/4, 50ø-62ø30’a kadar 12ø30′ sabit ve 62ø30’dan büyük sapma açılarında ise iletken salınımları arasında (alfa)/5’e kadar bir açısal kayma varsayılarak gerekli doğrulamalar yapılacaktır.
Bu madde yalnızca yüksek gerilimli büyük aralıklı hatlara uygulanır.
c) Yukarıda hesaplanan konsol ve travers boyları ile bunlar arasındaki uzaklıklar ayrıca kamçılanma kontrolü yapılarak doğrulanacaktır.
Bir direkte birbirinin üstünde bulunan iletkenlerden, alttaki iletkenin üzerindeki buz yükünün birdenbire düşmesinden sonra, alttaki iletkenin düşey düzlemde bir sıçrama yapacağı varsayılarak sıçramadan sonra üstteki buzlu iletkene uzaklığı (U/150) m.den az olmayacaktır. Bu uzaklık 0,20 m.’den az olamaz.
Bu madde yalnızca yüksek gerilimli büyük aralıklı hatlara uygulanır.
d) Aynı direk üzerinde bulunan yüksek ve alçak gerilimli iletkenlerin bağlantı noktaları arasındaki düşey uzaklık en az 1,5 m. olacaktır.
e) Alçak gerilimli küçük aralıklı hatlarda iletkenler arasındaki uzaklık 0,40 m. den az olmayacaktır.
Bu uzaklıklar aşağıdaki durumlarda küçültülebilir:
– Gerilimleri birbirine eşit olan aynı faz iletkenlerinde,
– İletkenlerin birbirine değmemesi için gerekli güvenlik önlemleri alınmış olan hatlarda
f) Hat iletkenleriyle topraklanmış metal bölümler arasındaki uzaklık en az (U/150 + 0,05) m. olacaktır. Bu uzaklık yüksek gerilimli hava hatlarında 0,20 m.den, alçak gerilimli hava hatlarında da 0,05 m.den az olamaz.
U: Fazlar arası anma gerilimidir (kV).
g) Toprak iletkeni ile faz iletkenleri arasındaki uzaklık, toprak iletkeninin faz iletkenlerini yıldırıma karşı maksimum 30ø’lik açı altında koruyabileceği biçimde hesaplanacaktır.
h) İletkenlerin 46 ncı maddeye göre hesaplanan en büyük salgılı durumda üzerinden geçtikleri yer ve cisimlere olan en küçük düşey uzaklıkları Çizelge-8’de verilmiştir.
i) Hava hattı iletkenleri ile yanından geçtikleri yapıların en çıkıntılı bölümleri arasında, en büyük salınım konumunda en az Çizelge-5’te verilen yatay uzaklık bulunmalıdır.
k) Yüksek gerilim hatları, hatlara rastgele dokunmayı önleyecek önlemler alınmak koşulu ile elektrik işletme yapılarına tespit edilebilir.
l) Yapıların yanından geçen ya da tespit edilmiş bulunan alçak gerilim hatları herhangi bir aygıt kullanmaksızın rastgele dokunulmayacak biçimde tesis edilmelidir.
m) Elektrik kuvvetli akım tesislerinin civarlarındaki diğer tesislere olan yaklaşım mesafeleri Çizelge-6’da verilmiştir.
n) İletken çekimini ve hat güvenliğini bozan bütün ağaçlar budanmalı ya da kesilmelidir. Meyve ağaçlarının kesiminden olabildiğince kaçınılmalıdır.
Yüksek gerilim hattı ne demek?
Özge ÖZDEMİR/Emlaktagundem.com