TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen “torba tasarı” ile, Diyarbakır Sur’un yeniden inşasının yasal altyapısı oluşturuluyor.
Tasarı, kamu düzeni ve güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde altyapı hizmetleri yetersiz olan alanların, Bakanlar Kurulunca riskli alan olarak kararlaştırılabilmesine de imkan tanıyor.
Kamuoyunda “torba kanun” tasarısı olarak bilinen, Şanlıurfa iline İstiklal Madalyası Verilmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ile, motorlu araçlar için yaptırılan zorunlu sorumluluk sigortasının genel hükümlerden ayrı olarak özel esaslarla düzenlenmesi dikkate alınarak, bu sigorta kapsamındaki tazminatlara uygulanacak kurallar öncelikle söz konusu özel esaslara bırakılıyor, özel esaslarda kural bulunmayan durumlarda genel esasların uygulanacağı açıklığa kavuşturuluyor.
Buna göre, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar, ilgili kanun ve kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabi olacak. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin ilgili kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında, Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanacak.
Tasarıyla, uygulamada zorunlu sorumluluk sigortasının açıklanan içeriğinde görülen tereddütlerin izalesi amacıyla teminat kapsamı dışında kalan haller açıklığa kavuşturuluyor.
Buna göre, “Hak sahibinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri, ilgililerin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan tazminat talepleri, bu kanun çerçevesinde hazırlanan zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve ekleri ile tanımlanan teminat içeriği dışında kalan talepler” zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalacak.
Sigortacılar, hak sahibinin zorunlu mali sorumluluk sigortası, genel şartlarıyla belirlenen belgeleri, sigortacının merkez veya kuruluşlarından birine ilettiği tarihten itibaren, 8 iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları içinde kalan miktarları hak sahibine ödeyecek. Mevcut düzenlemede, sigorta bedeli, “kaza veya zarara ilişkin tespit tutanağı veya bilirkişi raporu” sigortacıya iletildiği tarihten itibaren ödeniyor.
Tasarıyla, zorunlu trafik sigortası uyuşmazlıklarının daha hızlı çözülmesi için düzenleme yapılıyor.
Buna göre, zarar gören, zorunlu mali sorumluluk sigortası için dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunacak. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması halinde zarar gören dava açabilecek veya tahkime başvurabilecek.
– 25 yaşa kadarki genel sağlık sigortası primleri tahsil edilmeyecek
Genel sağlık sigortalılarının 25 yaşını doldurdukları güne kadar olan genel sağlık sigortası primlerinin tahsilinden vazgeçilecek. Düzenlemeden önce ödenen primler ise iade ve mahsup edilmeyecek.
Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da sayılan işlemlerin, mal varlığının aklanması veya terörün finansmanı suçuyla ilişkili olduğuna dair şüphe bulunması üzerine; Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığınca şüpheyi teyit etmek, işlemi analiz etmek ya da gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek amacıyla 7 işgünü süreyle askıya almaya veya bu işlemlerin aynı süreyle gerçekleşmesine izin vermemeye Maliye Bakanı Bakanı yetkili olacak.
Bu yetki; yabancı bir muadil kuruluşun işlemin askıya alınması veya gerçekleşmesine izin verilmemesi yönündeki gerekçeli talebinde yer alan işlemler hakkında da aklama veya terörün finansmanı suçu ile ilişkili olduğuna dair şüphe görülmesi şartıyla, mütekabiliyet ilkesi gözetilerek kullanılabilecek.
– Riskli alanların dönüştürülmesi
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun çerçevesinde belirlenen alanların sınırları içinde olup, riskli yapılar dışında kalan diğer yapılardan uygulama bütünlüğü bakımından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından gerekli görülenler, değerleme çalışmalarında yapının riskli olmadığı gözetilmek kaydıyla söz konusu yasa hükümlerine tabi olacak.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TOKİ veya idare, riskli alanlarda ve rezerv yapı alanlarında her türlü imar ve yapılaşma işlemlerini iki yıl süreyle geçici olarak durdurabilecek. Uygulamanın gerektirmesi halinde imar ve yapılaşma işlemlerinin geçici olarak durdurulması bir yıl daha uzatılabilecek. Anayasa Mahkemesi, söz konusu düzenlemedeki durdurmanın süre belirtilmeden geçici yapılabileceği hükmünü iptal etmişti.
Tasarı, Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenen merkezi karşı taraf hizmetlerinin yasal altyapısını sağlamlaştırıyor.
Buna göre, Sermaye Piyasası Kurulu merkezi takas kuruluşlarının alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı da alıcı rolünü üstlenerek takasın tamamlanmasını taahhüt ettikleri merkezi karşı taraf uygulamasını, piyasalar veya sermaye piyasası araçları itibarıyla zorunlu tutabilecek. Borsalar veya teşkilatlanmış diğer pazar yerleri de sermaye piyasası araçlarıyla ilgili merkezi karşı taraf uygulamasına geçmek üzere Kurula başvurabilecek.
Takas kuruluşlarının merkezi karşı taraf görevini üstlendiği takas işlemlerinde mali sorumluluğu, tesis edilecek limitler dahilinde ve üyelerden alınacak teminatlar ile diğer garantiler çerçevesinde belirlenecek. Merkezi karşı taraf hizmeti çerçevesinde takas kuruluşları tarafından alınan teminatların mülkiyetleri takas kuruluşuna geçecek.
Takas kuruluşları, üyelerinin müşterilerine olan yükümlülüklerinden sorumlu olmayacak.
Merkezi takas kuruluşları, temerrüt yönetiminde kullanmak üzere sermaye ve sermaye benzeri kaynak temin edebilecek, teminat ve garanti fonu varlıklarını temerrüt yönetimi çerçevesinde likidite temin etmek için borçlanma amacıyla teminat gösterebilecek.
Temerrüt yönetimine ilişkin usul ve esaslar ile takas kuruluşlarının merkezi karşı taraf hizmeti nedeniyle üyelerinden alacağı teminatlar ve bünyelerinde yer alacak garanti fonlarına ilişkin usul ve esaslar, takas kuruluşunun önerisi üzerine Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenecek.
Merkezi karşı taraf hizmeti kapsamında alınan teminatlar ve garanti fonu varlıkları, para piyasalarına ilişkin olarak aynı kapsamda alınan teminatlar ve garanti fonu varlıklarından ayrı olarak izlenecek.
Tasarı, terörizmin finansmanının önlenmesinde yeni tedbirler de getiriyor.
Buna göre, CMK’da yer alan şirket yönetimi için “kayyım tayini, iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi, teknik araçlarla izleme” tedbirlerine ilişkin hükümler, Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun için de uygulanabilecek
– Diyarbakır’ın Sur’un yeniden inşası
Tasarıya, Diyarbakır Sur’un yeniden inşasının yasal altyapısının oluşturulması amacıyla önergelerle yeni maddeler eklendi.
Buna göre, kamu düzeni ve güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu yerlerde; altyapı hizmetleri yetersiz olan veya imar mevzuatına aykırı yapılaşma bulunan yapı ve altyapısı hasarlı alanlar; fen, sanat norm ve standartlara uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla Bakanlar Kurulunca riskli alan olarak kararlaştırılabilecek.
Üzerindeki toplam yapı sayısının en az yüzde 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskan ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar da riskli alan olarak açıklanabilecek.
– Riskli alan kararına karşı dava açılabilecek
Riskli alan kararına karşı Resmi Gazete’de yayımı tarihinden itibaren dava açılabilecek. Uygulama işlemleri üzerine ise riskli alan kararına karşı dava açılamayacak.
Riskli alan kararına ve bu kararın uygulanmasına yönelik tesis edilen diğer idari işlemlere karşı açılan davalarda yürütmenin durdurulması, riskli alanlardaki taşınmazlarla ilgili adli yargıda açılan davalarda ise ihtiyati tedbir talep edilemeyecek.
Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında ve riskli yapıların bulunduğu parsellerde, gerçek kişilerce ve özel hukuk tüzel kişilerince uygulamada bulunulması halinde, yapıların mevcut alanları için daha önce belediyelerce alınan harç ve ücretlere ilave olarak, sadece kullanım maksadı değişiklikleriyle yapı alanındaki artışlar için hesaplanan harç ve ücret farkları alınacak.
– İpotek ve hacizler, tapudaki işlemlere engel oluşturmayacak
Riskli alanlardaki konutlar üzerindeki intifa hakkı, ipotek ve haciz gibi şerhler, riskli alanlar yıkıldıktan sonra, tapuda işlem yapılmasına engel teşkil etmeyecek ve yapılacak işlemlerde muvafakat aranmayacak.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında satışı yapılacak hisseler üzerinde bulunan ipotek, ihtiyati haciz, haciz ve intifa hakkı gibi gibi haklar satış işlemine engel teşkil etmeyecek. Satış sonrasında da bu haklar satış bedeli üzerinden devam edecek.
Üzerindeki bina yıkılarak arsa haline gelen taşınmazların kat irtifakı ve mülkiyeti, ilgililerin muvafakatları aranmaksızın tapu müdürlüğünce resen terkin edilerek, önceki vasfı ile değerlemede bulunularak malikleri adına payları oranında tescil edilecek.
– Maliklerin 2/3 çoğunluğu ile karar alınacak
Tasarıyla, riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarında maliklerin 2/3 çoğunluğuyla alınan kararlarda ortaya çıkan sorunların giderilmesi amacıyla değişiklik yapılıyor. Buna göre, riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarında, uygulama yapılan etap veya ada bazında maliklerin 2/3 çoğunluğuyla karar alınacak, 1/3 ‘lük kısımda kalanların hisseleri anlaşan diğer maliklere satılacak, bu malikler satın almaz ise bu payları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı alacak.
Bakanlık, TOKİ veya idare, sadece kamulaştırma işlemi için değil, kanuna göre yapılacak işlemler için de mirasçılık belgesi çıkartmaya, kayyım tayin ettirmeye, veya tapuda kayıtlı son malike göre işlem yapmaya yetkili olacak.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamında belirtilenlerden, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hak sahibi olduğu tespit edilenlerin atama teklifleri, Devlet Personel Başkanlığınca, 2018 yılı sonuna kadar, yılda iki defa kura usulü ile yapılacak.
AA