İstanbul’da yapılan uluslararası gayrimenkul fuarı Cityscape’de ‘Why invest in Turkey’ (Neden Türkiye’ye yatırım yapılmalı) konulu Hürriyet bir panel düzenledi.
Önceki gün İstanbul Kongre Merkezi’nde gerçekleşen panelin açılış konuşmasını Hürriyet İcra Kurulu Üyesi Zeynep Tandoğan ile Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan yaptı. Hürriyet Ekonomi Müdür Yardımcısı Sadi Özdemir’in moderatörlüğünde gerçekleşen panelde yabancı yatırımcılara Türkiye’ye yatırımın avantajları anlatıldı. Panele GYODER Yönetim Kurulu Üyesi Ersun Bayraktaroğlu, Ekonomist Prof. Dr. Kerem Alkin, Abraaj Direktörü Mehmet Kalay, DD Mortgage Genel Müdürü Murat Aysan konuşmacı olarak katıldı.
SEKTÖRE DESTEK OLUYORUZ
Gayrimenkul sektörünün en önemli fuarlarından Cityscape’in bu yıl ilk kez Türkiye’de gerçekleştiğine dikkat çeken Hürriyet İcra Kurulu Üyesi Zeynep Tandoğan, “Fuarın gayrimenkul sektörü için en kadar önemli olduğu aşikar. İstanbul fuarının Dubai’den daha iyi performans gösteren bir fuar olmasına sevindik. Bunun sürdürülebilir olması önemli ve biz Hürriyet olarak bu konuda elimizden gelen desteği vermeye hazırız” dedi. Gayrimenkulün Türk ekonomisinin lokomotif sektörü olduğunu belirten Tandoğan, Hürriyet’in gerçekleştirdiği organizasyonlarla sektöre katkı sağladığını dile getirdi. Tandoğan şunları söyledi: “Her yıl marka haline gelen gayrimenkul yarışması Sign of the City Awards’u gerçekleştiriyoruz. Bölgesel sorunlara çözüm için Gelişen Bölgeler Zirvesi yapıyoruz ve yatırımcıları buluşturan Why invest in Turkey panelleri gerçekleştiriyoruz. İlkini Dubai’de yaptığımız bu panelle ‘Türkiye uzun soluklu yatırım yapılacak güçlü bir ülke’ temasının altını çiziyoruz.” Tandoğan panele destek veren Ağaoğlu Şirketler Grubu, Siyahkalem İnşaat, Kuzu Grup ile Varyap ve Gap İnşaat Ortaklığı’na da teşekkür etti.
TÜRKİYE CAZİBESİNİ KORUYOR
Yaşanan terör olaylarına rağmen Türkiye’nin yatırım cazibesini koruduğunu söyleyen Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan, “Son yaşadığımız olaylar gösterdi ki terör insana ve insanlığa karşı uluslararası bir bela. Tüm hükümetlerin ve özellikle Avrupa Birliği’nin birlikte hedef koyması ve mücadele etmesi gerek” dedi. İnsanların şehirlerden beklentilerini değerlendiren Demircan şunları söyledi: “Vatandaş şehrin ekonomisini, istihdamını, sosyal kültürel hayatını ve mekânsal planlama ile altyapısını soruyor. Yabancı yatırımcı da bunlara bakıyor. Türkiye’de, İstanbul’da ekonomik gelecek var. Ülke genç nüfusu ile kariyer planlaması yapanların gözdesi. Mimarisi, farklı kültürleri kucaklayan hoşgörüsü ile şehrimiz öne çıkıyor. Elbette şehrin eksikleri var. Kentsel dönüşüm bekleyen yerler var. Ama bir yandan da inanılmaz projeler yapılıyor. İnşaat kalitemiz herkesi büyülüyor.” 12 yıldır Beyoğlu belediye başkanlığı yaptığını belirten Demircan, bölgede gayrimenkul değerlerinin 2004-2016 yılları arasında yüzde 50 arttığını, 2023’e kadar yüzde 50 daha artış öngördüklerini dile getirdi.
Tüm dünya ekonomilerinin uzun yıllardır terörle mücadele ettiğini ve teröre rağmen katma değer üretmeye devam ettiğini belirten Ekonomist Prof. Dr. Kerem Alkin, “Şehirlere ve ülkelere yatırım kararı terörle alınmaz. New York dünyanın en büyük terör saldırısını yaşadı. İkiz kule yerine iddialı bir ticaret merkezi yaptı. Nüfus projeksiyonu, katma değer üretim becerisi, üretim ekosistemindeki konumu, gelecekteki ulaşım koridorları gibi noktalara bakılarak bir ülkeye yatırım kararı alınır” dedi. Türkiye’nin önümüzdeki yıllarda bir numaralı ulaşım, enerji ve lojistik kavşak noktası olacağını belirten Alkin, “Türkiye’de 28 milyon çalışan var. Hem toplam nüfus hem de çalışan sayısı hızla artacak. Bu insanlar nerede oturacak? İnşaat endüstrisinin ve gayrimenkul yatırımlarının durma şansı yok. Türkiye’de yapılan Körfez Geçiş Köprüsü, 3. havalimanı gibi projeler sadece Türkiye için önemli değil. Bu altyapı projeleri bitince Türkiye dünya için küresel lojistik merkez olacak. Böyle bir coğrafyanın prim yapmaması mümkün mü? Türkiye daha oyuna yeni başlıyor” diye konuştu. Dünya Bankası ve IMF raporlarından rakamlar paylaşan Alkin, 2050’da Türkiye’nin 12 ya da 14’üncü büyük ülke konumuna geleceğini söyledi.
Yatırımcı ne ister?
YABANCI yatırımcı gözü ile Türkiye’yi değerlendiren Abraaj Direktörü Mehmet Kalay, “Yabancı yatırımcı neye bakıyor ve nasıl karar veriyor derseniz şunları söylerim; Birinci etken ülkenin nüfusu ve dağılımı, ikinci etken şehirleşme ve üçüncü etken reformlar. Türkiye bu üçünde de pozitif. Yaş ortalaması 30. Her sene üniversitelerden 600 bin öğrenci mezun oluyor. Öte yandan İstanbul Atatürk Havalimanı en yoğun 13. havalimanı. Bağlantısı en yüksek havalimanı sıralamasında ise dördüncü. Gelecek 10 yılda İstanbul Londra ve Moskova’dan büyük olacak. Şehirleşmedeki gelişim İstanbul ile de sınırlı değil. Avrupa’da 1 milyondan fazla nüfusu olan ve en hızlı büyüyen 10 şehirden 6’sı Türkiye’de. Ne var ki bunlar sadece Türkiye’de değil ve bu noktada farklılaşmak gerek. Bu da 2002 yılında yapılanlara benzer yeni reformlarla mümkün ” dedi.
Rekor kırdık
KONUT finansmanı gelişim süreci hakkında bilgi veren DD Mortgage Genel Müdürü Murat Aysan şunları söyledi: “2006’da bankalar konut finansmanı vermek için sıraya girerdi. O dönem ortalama konut kredisi bir konutun yüzde 35’i kadardı. Ortalama vade ise 36-40 aydı. 2012’lere gelince durum değişmeye başladı. Yüzde 75 finansman sınırı geldi. Sonrasında konut kredisi yüzde 60’lara vade ile 10 yıla dayandı. Yani insanlar daha fazla borçlanır hale geldi. Kaba bir hesapla 1.5 milyon kişinin açık kredisi var, 1 milyondan fazla da kapanmış. Yani 2 milyondan fazla kişi son 10 yılda konut finansmanına elini sürdü. Bizler önemli dönemlerde faiz iniyor mu çıkıyor mu diye bakarız. Son birkaç yılda bu kırıldı. Geçen yıl tüm olumsuzluklara rağmen konutta, arabada, telefonda, beyaz eşyada rekor kırdık. Faiz oranları ve finansman sektör için kritik ama tek başına belirleyici değil” dedi. Bankaların sermaye yeterliliğinin belli sınıra geldiğini belirten Aysan bunun yansımalarını şöyle değerlendirdi: “Bundan sonra bankalar en çok para kazandıkları yere para vermek isterler. Konut finansmanında kârlılık düşük olduğu için sona bırakılacak.” Sorunlu kredi oranları hakkında bilgi veren Aysan, gayrimenkulde şirketlere verilen kredilerde sorunlu oranın yüzde 3.5, bireylere verilen kredide de sorunlu oranın yüzde 0.5 olduğunu belirtti.
Gri alan riski
TÜRKİYE’de düzenleme bekleyen noktalar olduğunu belirten Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYODER) Yönetim Kurulu Üyesi Ersun Bayraktaroğlu şunları söyledi: “Türkiye’de çok fazla gri alan var. Bizim hem yerli hem de uluslararası yatırımcı için uygun ortamı sunmamız gerekiyor. Türkiye’ye yatırıma gelenler mevzuatı sorguluyor. Yabancı vergisiz ortam istemiyor. Ne ödeyeceğini bileceği ortam istiyor. Biz kervan yolda düzülür desek de yabancı yatırımcı önünü görmek istiyor.” Bayraktaroğlu Türkiye’de gayrimenkul fonu gibi finansal enstrümanların da kullanımı için çalışılması gerektiğini kaydetti.
Hürriyet