TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2016 yılı bütçesinin sunumunu yapan Elitaş, müteahhitlik ve teknik müşavirlik sektöründe 1972 yılından bu tarafa, 2015 yılı sonu itibarıyla yurt dışında 107 ülkede 322,6 milyar dolar değerinde 8 bin 693 proje üstlenildiğini belirtti. Elitaş, üstlenilen proje bedelinin 1972-2002 döneminde 46 milyar dolar, 2003-2015 arasında ise 276 milyar dolar olduğunu söyledi.
Söz konusu rakamın yurt dışındaki toplam işlerin yüzde 85’ine tekabül ettiğine dikkati çeken Elitaş, dünyanın en büyük 250 uluslararası müteahhitlik firması arasında 42 Türk firmasının yer almasından gurur duyduklarını belirtti.
Ülke gruplarına göre en çok ihracatın geçen yıl AB’ye yapıldığını, öte yandan Almanya’ya olan ihracatın yüzde 11,4 azalırken, ABD’ye olan ihracatın yüzde 1 arttığını bildiren Elitaş, benzer şekilde ithalatın da geçen yıl en çok AB’den yapıldığını anlattı.
Elitaş, geçen yıl Çin’den yapılan ithalatta yüzde 0,2, Kanada’dan yüzde 16, Şili’den yüzde 22, Arjantin’den ise yüzde 28 düşüş görüldüğünü kaydederek, 2015’te Türkiye’den 239 ülke ve gümrük bölgesine ihracat gerçekleştirildiğini dile getirdi.
Söz konusu yılda özellikle Almanya, İtalya ve Fransa gibi Avrupa ülkelerine ihracattaki azalışın esas sebebinin avro/dolar paritesindeki sert düşüş olduğunu anımsatan Elitaş, 2015’te 237 ülke ve gümrük bölgesinden ithalat yapıldığını söyledi. Türkiye’nin ithalatında ilk 10 sırada yer alan ülkelerin hepsinden ithalatın gerilediğine dikkati çeken Elitaş, “Özellikle Rusya ve İran gibi ülkelerden yaptığımız ithalat, emtia fiyatlarındaki düşüşten etkilendi” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Elitaş, geçen yıl 80 ilin ihracat gerçekleştirdiğine işaret ederek, 2002’de Türkiye ihracatında oldukça düşük oranlarda pay alan illerin ihracat paylarını yükseltmesini sevindirici gelişme olarak nitelendirdi.
İhracattaki düşüşe ilişkin değerlendirmelerde bulunan Elitaş, şunları kaydetti:
“2015 yılında ihracatımızın düşüşünde üç ana unsur etkili oldu: avro/dolar paritesindeki gerileme, emtia fiyatlarındaki düşüşler ve çevremizde yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmeler. İhracatımızda parite kaynaklı 12,6 milyar dolar gerileme kaydedildi. Eğer parite 2014 yılı seviyesinde kalsaydı, hemen hemen 2014 yılındaki ihracat değerini yakalayacaktık. Emtia fiyatları kaynaklı ihracat düşüşü 2015 genelinde 9,1 milyar dolar seviyesinde olmuştur. Bölgemizde yaşanan siyasi istikrarsızlık, ekonomik ve güvenlik sorunları hepimizin malumu. Yaptığımız çalışmalar neticesinde yaşanan tüm bu gelişmelerin ihracatımız üzerindeki etkisinin yaklaşık 2,4 milyar dolar seviyesinde olduğunu görüyoruz.”
– TURQUALITY Programı’na 369 milyon lira destek
Bakan Elitaş, son yıllarda lira ile dış ticaretin artırılmasına önem verdiklerini ifade ederek, “2002’de dış ticaretimizin yüzde 0,6’sını TL ile yapıyorduk, 2015 yılında bu oran yüzde 5,6’ya yükseldi. TL’nin payı dış ticaretimizde ne kadar artarsa firmalarımızın döviz kuruna duyarlılığı azalacak ve cari açığımızın finansmanı da o denli iyileşecek” değerlendirmesinde bulundu.
Ekonomi Bakanlığının hedeflerini anlatan Elitaş, bu çerçevede küresel ticari gelişmelere proaktif uyum sağlayıp, ileri teknolojili ürün ihracatının payını yüzde 4’ten yüzde 15’e yükseltmeyi hedeflediklerini bildirdi.
“Türkiye Markası” çalışmalarına da değinen Elitaş, 2015 yılında 257 milli katılım ve 2 bin 723 bireysel katılım fuar organizasyonu kapsamında 5 bin 63 firmaya 189 milyon lira destek aktarıldığını, 60 ülkeye toplam 176 sektörel ticaret heyeti organizasyonu gerçekleştirildiğini anlattı. Firmaların 69 ülkedeki bin 371 ofis, mağaza, deposu için 71 milyon lira kira ve tanıtım desteği verildiğini bildiren Elitaş, “Ülkemizin pazarlama, dağıtım, lojistik üssü vazifesi görecek Türkiye Ticaret Merkezleri desteğimizin altyapısı da olgunlaşmıştır. İlk etapta, Dubai ve Tahran’da Türkiye Ticaret Merkezleri açılacaktır” diye konuştu.
Bir marka destek programı olan TURQUALITY Programı kapsamında 175 firmanın 187 markasına 369 milyon lira destek sağlandığına işaret eden Elitaş, ihracatta devlet destekleri kapsamında 2015’te 1 milyar 160 milyon lira ödeme yapıldığını, bu rakamın ihracata oranının binde 3 civarında olduğunu anlattı. Bu yıl “2023 Hizmet İhracatı Stratejisi”ni uygulamaya koyacaklarını kaydeden Elitaş, AB ile ABD arasında sürdürülen Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması (TTIP) sürecini yakından takip ettiklerini de dile getirdi. Elitaş, bu yıl 53 KEK ve JETCO toplantısı gerçekleştirmeyi planladıklarını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Pakistan ile geniş kapsamlı bir Serbest Ticaret Anlaşması imzalanması hususunda mutabık kaldık. Çin, Japonya ve Hindistan ile ikili ticari ve ekonomik ilişkilerimizin geliştirilmesi için eylem planları çalışmalarını yürütüyoruz. Türk ve Afrikalı iş çevrelerini bir araya getirmek üzere 2016 yılının son çeyreğinde İstanbul’da Türkiye-Afrika İş Forumu’nu gerçekleştirmek amacıyla çalışmalara başladık. İran ile 2014 yılında imzaladığımız Tercihli Ticaret Anlaşması’ndan (TTA) da yararlanarak ikili ekonomik ilişkilerimizi daha fazla geliştireceğiz.”
– “AB, doğrudan yatırımda da en önemli ortak”
Ekonomi Bakanı Elitaş, Bakanlığının iş birliği halinde OECD tarafından İstanbul’da Rekabetçilik Merkezi kurulacağını bildirdi. 1975-2002 yılları arasında Türkiye’ye gelen doğrudan yatırım tutarı toplamının 15,1 milyar dolarken bu miktarın 2003’ten bugüne 165,2 milyar dolar olduğunun altını çizen Elitaş, 27 yılda sadece 15,1 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım gelirken, bu miktarın sadece 2015’te 16,6 milyar dolar olduğunu söyledi. Elitaş, “Bu da Türkiye’nin uluslararası yatırımcılar açısından cazip bir ülke olduğunun kanıtıdır. Tıpkı dış ticarette söz konusu olduğu gibi doğrudan yatırımlarda da en önemli ortağımız 2015 sonu itibarıyla toplam yatırım girişleri içerisinden aldığı yüzde 57,6’lık pay ile Avrupa Birliği’dir. Son yıllarda Asya ve Amerika bölgelerinden de ülkemize yatırım girişlerinin arttığını gözlemliyoruz” diye konuştu.
Geçen yıl sabit yatırım tutarı 103,1 milyar lira olan toplam 4 bin 587 yatırım teşvik belgesi verdiklerini bildiren Elitaş, bu yatırımlar gerçekleştiğinde toplam 148 bin 427 kişilik ilave istihdam imkanı sağlayacaklarını söyledi. Elitaş, geçen yıl düzenlenen belgelerin yüzde 11,2’sinin, istihdamın ise yüzde 15,7’sinin 6. bölgede yer aldığının altını çizdi.
Eliştaş, 19 serbest bölgede 2015 yılı sonu itibarıyla toplam ticaret hacminin 20,3 milyar dolara, istihdamın ise 62 bin 234’e ulaştığını belirterek, 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağının, 6 Ocak 2016’da yeniden Başbakanlığa sevk edildiğini bildirdi.
– TAREKS ile 6 bin 444 ürün mevzuata aykırı bulundu
Halihazırda 23 değişik ülke menşeli 63 ürün grubunda 123 damping ve sübvansiyon önleminin yürürlükte olduğunu belirten Elitaş, yerli üreticilerin korunması için başlatılan İlave Gümrük Vergisi’ne tabi ithalatın hacminin 4,62 milyar dolar düzeyde gerçekleştiğini de ifade etti.
İthalatta ürün güvenliği denetimlerinin Bakanlığınca geliştirilen Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) üzerinden yürütüldüğünü anımsatan Elitaş, geçen yıl fiilen denetlenen 190 bin 826 ürünün 6 bin 444 tanesini, mevzuata aykırı bularak iç pazara arzını engellediklerini kaydetti.
Elitaş, “2016 ve önümüzdeki dönem, yurt dışı müteahhitlik sektörümüz açısından, iş yaptığımız pek çok ülkede düşen petrol gelirleri sebebiyle zor geçebilecek yıllar. Aktif bir politika oluşturmamız ve pazarlarımızı çeşitlendirmemiz gerekiyor. Bu anlamda firmalarımızın en fazla zorluk yaşadıkları alanların başında gelen teminat tedariği ve proje finansmanı alanında özel finansman paketlerinin oluşturulması önceliklerimiz arasında yer almaktadır” açıklamasında bulundu.
Mustafa Elitaş, Ekonomi Bakanlığına ait 2014 yılı Sayıştay Başkanlığı Düzenlilik Denetimi Raporu’nda yer verilen 5 bulgunun, Maliye Bakanlığı ve Sayıştay denetçileri koordinasyonunda özenle takip edildiğini ve bulgulara ilişkin gerek mevzuat değişikliği gerekse uygulama değişikliğine gidildiğini anlattı. Ayrıca Sayıştay denetçilerince düzenlenen 2014 yılı performans denetimi raporunda Bakanlığının uygulamalarından övgüyle söz edildiğini aktaran Elitaş, buradaki bulgulara ilişkin Sayıştay denetçilerinin önerileri doğrultusunda gerekli düzeltmelerin yapıldığını bildirdi.
Ekonomi Bakanlığının 2016 yılı bütçesinin 2015’e göre yüzde 13,56 artışla toplam 1 milyar 682 milyon 707 bin lira olduğunu bildiren Elitaş, “Bu meblağın 198 milyon 121 bin lirası personel giderlerine, 23 milyon 179 bin lirası SGK devlet primi giderlerine, 76 milyon 326 bin lirası mal ve hizmet alım giderlerine, 1 milyar 356 milyon 537 bin lirası cari transferlere, 17 milyon 544 bin lirası sermaye giderlerine ve 11 milyon lirası borç verme tertibine tahsis edildi” şeklinde konuştu.
AA