Tarlabaşı ve Galata Kulesi çevresi gibi çok değerli yerlerde mülkleri bulunan Maliye, 5 kuruş kira toplayamıyor. Sayıştay raporlarına göre, toplanamayan kiraların miktarı 15 milyon lirayı geçiyor.
Sayıştay raporları, Maliye Bakanlığı’nın birçok ilde belediyelere yenileme amaçlı devrettiği taşınmazların, AVM, nikâh salonu, restoran, otopark gibi ticari amaçlarla kullanıldığını ve milyonlarca liraya ulaşan kira paylarının alınamadığını ortaya koydu. Galata Kulesi çevresi, Tophane, Tarlabaşı, Fransız Sokağı, Cezayir Çıkmazı gibi rantın yüksek olduğu bu bölgelerde geri alınamayan kira paylarının 2014 yılı için 15 milyon TL’yi bulduğu belirlendi.
Sayıştay, Maliye Bakanlığı denetim raporunda ilginç tespitlere yer verdi. Bunların başında ise Maliye’nin yenileme amaçlı Bakanlar Kurulu kararıyla belediyelere devredilen yerlerden milyonlarca TL’lik kira paylarını alamaması konusu geliyor. Sayıştay raporunda, söz konusu taşınmazların kullanımlarından elde edilen gelirlerden Hazine’ye ait paylarının tahsil edilmediğine vurgu yapıldı.
İstanbul’da değerli yerler
Rapora göre; Tarlabaşı, Cezayir Çıkmazı, Fransız Sokağı, Tophane, Galata Kulesi çevresi başta olmak üzere İstanbul’da 169 taşınmaz Bakanlar Kurulu kararıyla Büyükşehir Belediyesi, Beyoğlu, Fatih, Zeytinburnu gibi ilgili belediyelere bırakıldı. Buna göre, İstanbul Beyoğlu’nda 17 parselin devri yapıldı ama hiçbir yenileme işlemi gerçekleştirilemedi. Bu bölgelerdeki taşınmazlardan milyonlarca TL gelir elde etmesi gerekirken, sadece 3’ünden yıllık 91 bin 950 TL’lik gibi komik bir ecrimisil geliri alabilen belediye, Hazine’ye pay vermedi.
Nikâh salonu yapmışlar
İstanbul Zeytinburnu’nda devredilen 7 taşınmazdan 2.5 milyon TL kira geliri elde eden belediye, Hazine’ye pay vermedi.
Yine İstanbul Fatih’te 145 taşınmaz belediyeye yenileme için devredildi. Daha sona belediyeden Hazine’ye geri devri istendi. Sadece altı taşınmaz geri alınabildi. Geriye kalan taşınmazlar üzerinde 3. kişilere şantiye sahası, otopark, hizmet binası, nikâh salonu, kafe olarak kiralamalar yapıldığı dile getirilen Sayıştay raporunda, 10.2 milyon TL gelir elde edilmesine rağmen Hazine’ye pay ödenmediği kaydedildi.
AVM yapan bile var
38 adet Bakanlar Kurulu yenileme devir kararından sadece beş ile yönelik yerinde denetim yapıldığı belirtilen Raporda ilk olarak Samsun’da dokuz adet hazine taşınmazının devrinin incelendiği vurgulandı. Bir şirkete verilen taşınmaza AVM yapıldığı 600 araçlık yeraltı otoparkı yaptırıldığı diğer yerlerin de ticari işletmelere dönüştürüldüğü belirtilen raporda, belediyenin elde ettiği 777 bin 437 TL’den Hazine’ye yatırılması gereken yüzde 50 payın yatırılmadığı kaydedildi.
Hiç kira vermiyorlar
Rapora göre Trabzon’da 16 adet Hazine taşınmazı Büyükşehir Belediyesi’ne devredildi. Tarihi ve Kentsel Sit alanı ve turizm amaçlı alanların 2001’de restore edildiği, 2013’teki yenileme amaçlı yapılan devir sonrası herhangi bir yenileme işleme yapılmadığı dile getirilen raporda, “Defterdarlıkça çeşitli dernek/vakıflara büro, çay bahçesi ve gerçek kişilere fırın olarak kiralama yapılmış ancak devir sonrasında sözleşmeler feshedilmemiş, ne belediye, ne defterdarlık tarafından herhangi bir kira veya ecrimisil geliri elde edilmemiş olup halihazırdaki kiracılar halen ticari üniteleri karşılıksız kullanmaktadır. Sonuç olarak Hazine adına kira geliri elde edilememektedir” denildi.
Uyarı yazısı gönderildi
Maliye Bakanlığı ise sözkonusu usulsüzlüklere ilişkin olarak bir dava açıldığını ve halen devam etmekte olduğunu belirtirken, 81 ilin defterdarlıklarına uyarı yazısı yazıldığını da kaydetti. Maliye, devir amacına uygun kullanılmayan taşınmazların idari yoldan, mümkün değilse dava açılarak geri alınması girişiminde bulunulmasını istediği yazısında, kira paylarının da geri alınması için gerekli işlemin yapılması belirtiliyor. Sayıştay ise raporunda, Maliye’nin usulsüzlükleri kabul ettiğine, hukuki çözüme yönelik eylemlere değinmediğine ve ikna edici yanıt alınamadığına yer verdi.
‘Belediye dükkanı da kirayı da vermiyor’
Sayıştay raporunda, Maliye’nin Ankara’daki dokuz taşınmazı ise Büyükşehir Belediyesi’ne yenileme için verdikten sonra mahkemeden yürütmeyi durdurma kararı geldiği, belediyeden sözkonusu taşınmazların istenmesine rağmen geri alınamadığı dile getirildi. Denetimler sonucu yargı kararına rağmen belediyenin geriye vermediği taşınmazlar üzerindeki dükkanların aynen muhafaza edildiği ve herhangi bir yenileme yapılmadığı ve bütün uğraşlara rağmen hâlâ Hazine’ye devrinin gerçekleştirilemediği vurgulandı.
Balıkçı barınağı lüks villa olmuş
Sayıştay, Maliye Bakanlığı’nın kıyılarda balıkçı barınağı adıyla yapılan ama restoran gibi farklı amaçlarla kullanılan yerlerin yıkılması yerine defterdarlıklar aracılığıyla kiraya verdiğini tespit etti. Sadece Karadeniz sahilinde 10 metre yüksekliğinde iki katlı 203 üst yapı bulunduğunu, bu yerlerin, yazlık ev ve lüks tekne bağlama yeri, restoran gibi balıkçılık dışı amaçlarla kullanıldığını belirleyen Sayıştay, raporunda “Kaçak ve kanuna aykırı olması sebebiyle üzerinde yasal olarak tasarruf yetkisinin kullanılması mümkün olmayan bu yapıların Defterdarlıklar tarafından kiraya verildiği tespit edilmiştir” dedi.
Önder Yılmaz – Milliyet