Tabiat Varlığı Olarak Belirlenecek Olan Doğal Mağaralara İlişkin İlke Kararı ile mağaralar ile ilgili yeni kararlar alındı. Alınan yeni kararlarda mağaralarda yapılaşmaya izin verilir mi? Mağaralarda inşaata izin verilir mi? diyorsanız işte yanıtı…
Mağaralarda yapılaşmaya izin verilir mi?
Mağaralar, yüzeyle bağlantısı olan ve gün ışığı ile bağlantısı kaybolacak derinliğe ve en az bir insanın sürünerek girebilmesine olanak verecek genişlik ve yüksekliğe sahip olan yeraltı boşlukları olarak tanımlanıyor. Yaklaşık olarak 40.000 tane olduğu düşünen Türkiye Mağaralarının çoğunluğu, Orta ve Doğu Toroslar ile Batı Karadeniz bölgesinde yer alıyor.
25 Mart 2016 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı “Tabiat Varlığı Olarak Belirlenecek Olan Doğal Mağaralara İlişkin İlke Kararı”nı yayınladı.Alınan yeni kararlarda mağaralarda yapılaşmaya izin verilir mi? Mağaralarda inşaata izin verilir mi? diyorsanız işte yanıtı…
İlgili karara göre mağaralar “A grubu, B grubu ve C grubu mağaralar” olarak gruplandırıldı. A grubu mağaralarda bilimsel ve ekolojik araştırmalar dışında hiçbir faaliyet yapılamayacak. B grubu mağaralarda günübirlik tesisler ve mağaranın ve yakın çevresinin korunması, geliştirilmesi, tanıtımı amacına yönelik yapılar yapılabilecek.
C grubu mağaralar da ise “Doğal mağara özellikleri taşıyan sağlık ve eko turizm açısından önemli, mağara içerisinde ve yakın çevresinde rekreasyonel faaliyetler ile tarım, turizm faaliyetleri yapılabilecek kontrollü kullanıma uygun nitelikli mağaralar” olarak tanımlandı.
Bu mağaralar ile koruma alanı içerisinde, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu’ndan izin almak koşulu ile halka açık rekreasyon amaçlı günübirlik tesisler ve turizm tesisleri yapılabilecek. Mağara sığınak ve depo amaçlı kullanılabilecek. Mağaranın koruma alanı dışında delme-patlatma olmadan uygun teknikler kullanılarak madencilik faaliyetleri yürütülebilecek. Konu ile ilgili karar metni aşağıda yer alıyor:
1) Tabiat Varlığı olarak belirlenecek olan mağaraların; oluşumunda insan etkisi bulunmayan, mağara oluşumuna uygun özellikler taşıyan jeolojik formasyonlar içerisinde yeraltı ve yüzey su kaynakları tarafından ayrışma, aşınma, taşınma ve yeniden çökelme süreçleri sonucunda oluşmuş, doğal, estetik, bilimsel ve ekolojik değer taşıyan jeomorfolojik oluşumlar olarak tanımlanmasına,
2) Doğal mağaraların sahip oldukları doğal, estetik, bilimsel, ekolojik değerler ile sağlık ve eko turizm potansiyeli dikkate alınarak, koruma ve kullanım açısından “Korunan Alanların Tespit Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik” doğrultusunda Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünce hazırlanan bu ilke kararının eki “Tabiat Varlığı Olarak Belirlenecek Mağaraların Tespit, Tescil Ve Koruma Kullanma Koşullarına İlişkin Teknik Esaslar ” (Ek-1) doğrultusunda A Grubu Mağaralar, B Grubu Mağaralar ve C Grubu Mağaralar olarak gruplandırılmasına,
3) A Grubu Mağaralar: Bilimsel ve ekolojik açıdan oldukça değerli, ender ve hassas özellikleri bulunan, doğal dengeler açısından önemli, bilimsel ve eğitim amaçlı korunması gerekli olan mağaralardır.
Bu gruba giren mağara ve mağara plan izdüşümü ile koruma alanı içerisinde;
a) Bilimsel ve ekolojik araştırmalar dışında, mevcut ekosistemi ve doğal estetik yapısını olumsuz yönde etkileyecek hiçbir faaliyet yapılamayacağına,
b) Doğal bitki dokusunu değiştirmeden Orman Genel Müdürlüğünden alınacak görüş doğrultusunda, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun uygun göreceği şekilde ağaçlandırma faaliyetlerinin yapılabileceğine,
c) Taş, toprak, kum alınamayacağına, mermer, kum, maden vb. ocakların açılmamasına, her türlü katı atığın dökülemeyeceğine,
d) Önceden ruhsatlı mevcut yapı ve faaliyetlerin, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun alacağı tedbirler doğrultusunda ruhsat süresi içinde devam edebileceğine, ruhsat süresi sonunda ise tasfiye edileceğine,
e) Mevcut tescilli ve ruhsatlı yapıların bakım ve onarımlarının yürürlükteki ilgili mevzuat doğrultusunda ve ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun kararı ile yapılabileceğine,
f) Bu gruba giren mağaralar için yapılacak, bilimsel ve eğitim amaçlı araştırmalar ile mağara ve mağara koruma alanı içerisinde kamu kuruluşlarınca yapılması zorunlu teknik altyapı hizmetleri (aydınlatma, yol, içme suyu, kanalizasyon, enerji nakil hattı, doğalgaz hattı vb.) uygulamaların ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun kararı ile yapılabileceğine,
4) B Grubu Mağaralar: Doğal estetik, bilimsel ve ekolojik açıdan değerli, ancak insanlık yararı açısından sağlık ve eko-turizm amaçlı turizm faaliyetleri yapılabilecek nitelikte doğal dengeler dikkate alınarak kullanılabilecek mağaralardır.
Bu gruba giren mağara ve mağara plan izdüşümü ile koruma alanı içerisinde;
a) Mağara plan ve kesitleri dikkate alınarak onaylı koruma amaçlı imar planı hükümleri doğrultusunda, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin almak koşulu ile rekreasyon amaçlı günübirlik tesisler, mağaranın ve yakın çevresinin korunması, geliştirilmesi, tanıtımı amacına yönelik yapıların yapılabileceğine,
b) Koruma amaçlı imar planı onaylanıncaya kadar bu tür mağaralarda geçici dönem yapılanma koşullarının ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu tarafından belirlenmesine,
c) Mevcut arazi kullanımlarının, tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerinin sürdürülebilmesine, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin almak koşuluyla mağara ekosistemine uygun geleneksel tarım faaliyetlerinin yapılabileceğine,
d) Taş, toprak, kum vb. malzeme alınamayacağına, kireçtaşı, tuğla, mermer, kum, maden vb. ocakların açılmayacağına, katı atık dökülemeyeceğine,
e) Önceden ruhsatlı mevcut yapı ve faaliyetlerin, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun alacağı tedbirler doğrultusunda ruhsat süresi içinde devam edebileceğine, ruhsat süresi sonunda ise ilgili kurumların görüşü alınarak, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu tarafından yeniden değerlendirilmesi gerektiğine,
f) Mağara ekosistemine zarar vermeyecek mağara üstü ormancılık faaliyetlerinin yapılabileceğine,
g) Yukarıdaki tüm faaliyetler için Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin alınması gerektiğine,
5) C Grubu Mağaralar: Doğal mağara özellikleri taşıyan sağlık ve eko turizm açısından önemli, mağara içerisinde ve yakın çevresinde rekreasyonel faaliyetler ile tarım, turizm faaliyetleri yapılabilecek kontrollü kullanıma uygun nitelikli mağaralardır.
Bu gruba giren mağara ve mağara plan izdüşümü ile koruma alanı içerisinde;
a) Mağara plan ve kesitleri dikkate alınarak onaylı koruma amaçlı imar planı hükümleri doğrultusunda, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin almak koşulu ile halka açık rekreasyon amaçlı günübirlik tesisler ve turizm tesisleri yapılabileceğine,
b) Mevcut tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerinin sürdürülebilmesinin yanı sıra Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin almak koşuluyla yeni tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerinin yapılabileceğine, mağaranın sığınak ve depo amaçlı kullanılabileceğine, guano (yarasa gübresi) çıkarılabileceğine,
c) Mağara ekosistemini ve jeolojik-jeomorfolojik yapısını bozmadan mağaranın koruma alanı dışında delme-patlatma yapılmaksızın uygun teknikler kullanılarak madencilik faaliyetlerinin yapılabileceğine,
d) Önceden ruhsatlı mevcut yapı ve faaliyetlerin, ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun alacağı tedbirler doğrultusunda ruhsat süresi içinde devam edebileceğine, ruhsat süresi sonunda ise ilgili kurumların görüşü alınarak, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu tarafından yeniden değerlendirilmesi gerektiğine,
e) Yukarıdaki tüm faaliyetler için Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonundan izin alınması gerektiğine,
6) Tescilli mağaranın Doğal sit alanı ile örtüşmesi halinde, alanı korumaya yönelik en yüksek koruma kurallarının uygulanması gerektiğine,
7) 23.03.2013 tarih ve 28596 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan, Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonunun 06.12.2012 tarih ve 33 sayılı “Mağaralara İlişkin Koruma Kullanma Koşulları İlke Kararı”nın yürürlükten kaldırılmasına;
Karar verildi.
Doğal sit alanlarında kalan yapılarda yapı ruhsatı değişikliği ve basit onarım ilke kararı!
Özge ÖZDEMİR/Emlaktagundem.com