Merkez Bankası bu yıl dördüncü kez faiz koridorunun üst bandını düşürdü. Üç ayda 1.75 puan azaltım yapıldı. Bu indirim bankaların mevduat ve kredi faizlerinde düşüş yarattı. Ama farklı oranlarda.
– Bankaların aynı dönemde mevduat faizinde yaptığı indirimin toplamı yüzde 0.73 puan.
– Tüketici kredilerinde yüzde 0.75 puanlık azalma meydana geldi. Konut kredilerindeki düşüş yüzde 0.67 ile sınırlı. Kredili mevduat hesabı hariç ticari kredilerin ağırlıklı ortalaması ise yüzde 1.36 geriledi ve yüzde 13.59’a indi. En çok istenen ve en çok indirimin yapıldığı yer de burası. 10 Haziran itibarıyla Merkez 1.25 indirmiş, bankalar 1.36 yapmış. Dünkü indirimden sonra bankaların faizleri daha aşağı çekmesi beklenir.
– İndirim tüketici kredilerinde daha az, ticari kredilerde daha çok. Çünkü batak oranı tüketici kredilerinde daha hızlı artıyor.
– Ayrıca genel faiz düzeyi herhangi bir şekilde arttığında tüketici kredi faizleri artırılamıyor ama bankalar ticari kredi faizlerini yükseltebiliyor. Bankaların tüketici kredilerine iştahı bu nedenlerle pek açık değil. Ancak bu beklentinin oluşması da ciddi bir gelişme.
– Daha önemli bir gelişme, konut kredi faizlerinde üç aya yaklaşan dönemde yapılan indirimin yüzde 0.67 ile sınırlı kalmasında yatıyor. Demek ki bankalar şirketlere kredi açmaya hâlâ iştahlı ama konut kredisi açmaya o kadar da değil. Bunu aynı dönemde bir tarafın faizlerini yüzde 1.36 düşürürken, diğer tarafın yüzde 0.67 ile sınırlı tutulmasından anlıyoruz. Konut kredi faizlerindeki indirim tam olarak ticari kredilerin yarısı düzeyinde kaldı. Bu durum gayrimenkul piyasasının geleceğine, fiyatların seyrine ilişkin beklentilerden kaynaklanıyor olabilir.
– Halbuki bankalar bu yılın şubat ayına kadar konut sektörüne kredi vermede daha iştahlıydı. Konut kredi faizleri de, ticari kredi faizlerinin altında seyrediyordu. Son aylarda ise konut aleyhine bir ayrımın başladığı dikkati çekiyor. Üstelik bu durumun, konut kredilerinde batak oranının daha düşük olmasına rağmen meydana gelmesi daha düşündürücü.
– Normalde koşulların devamı halinde faiz indirimlerinin yılın ikinci yarısına da sarkması beklenebilir. Çünkü dünyada faiz oranlarında tarihsel düşüşler gerçekleşiyor. 5 bin yılın en düşük faiz düzeyine inilmiş. 10.5 trilyon dolarlık tahvil negatif faizle işlem görüyor. Enflasyonun ise adı bile yok.
– İçeride ise manşet enflasyon düştü, yükselmiyor; çekirdekte de iniş başladı. Bir büyük türbülansın yaşanmaması, sermaye hareketlerinin tersine dönmemesi ve kurların alıp başını gitmemesi halinde bir iki faiz indirimi daha yapılabilir.
Abdurrahman Yıldırım/Habertürk