Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) yılbaşından bu yana faizlerde 175 baz puan indirime gitmesinin ardından gözler bankalara çevrildi.
TCMB’nin faiz indirimi, tüketici kredilerine bankaların fonlama maliyetlerindeki azalma oranında yansıyor. TCMB tarafından yapılan 175 baz puanlık indirime karşın bankaların mevduat faizlerindeki azalış miktarının ise 70 baz puanla sınırlı kaldığı görülüyor.
Merkez Bankasının uzun bir aradan sonra üst üste 4 ay gecelik marjinal fonlama oranını (faiz koridoru üst bandı) yüzde 10,75’ten yüzde 9’a çekmesi, ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinin de yüzde 9’dan yüzde 8,10 sınırına gelmesini sağladı.
Tüketiciler, son bir yıldır erteledikleri konut, taşıt ya da diğer ihtiyaçlarını satın alabilmek için Merkez Bankasının seri faiz indirimlerini, kredi faiz oranlarında da benzer düşüşlerin gerçekleşebileceği beklentisiyle fırsat olarak görüyor. Piyasalarda da bankaların kredi faizlerini üretim ve reel sektöre yansıyacak şekilde indirmesi bekleniyor.
AA muhabirinin TCMB verilerinden derlediği bilgilere göre, geçen yılın sonunda ihtiyaç kredisi, taşıt kredisi ve konut kredisi faiz oranları sırasıyla yüzde 17,37, yüzde 14,87 ve yüzde 14,07 oldu. Merkez Bankasının bu yıl faiz indirimi yaptığı mart ayında ise faiz oranları, ihtiyaç kredisinde yüzde 18,10, taşıt kredisinde yüzde 16,40 ve konut kredisinde yüzde 14,45 seviyesinde bulunuyordu.
Bankanın 175 baz puanlık faiz indirimi sonrasında kredi faiz oranlarında 60 ila 90 baz puanlık bir düşüş yaşandı. Böylece haziran ayı sonu itibarıyla faiz oranları, ihtiyaç kredisinde yüzde 17,25’e, taşıt kredisinde yüzde 15,43’e ve konut kredisinde yüzde 13,85’e geriledi.
Kredi faiz oranlarında geri çekilme yaşansa da aylık faiz oranlarının yüzde 1’in üzerinde olduğu görülüyor.
– “TL mevduattaki rekabet faizlerin düşmesini engelliyor”
AA muhabirine konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan DenizBank Perakende Bankacılık Grubu Genel Müdür Yardımcısı Oğuzhan Özark, TCMB’nin bu yıl üst bantta yaptığı toplam indirimin 175 baz puana ulaştığını anımsattı.
Aynı dönemde sektördeki bankaların mevduat faizlerindeki azalışın 70 baz puanla sınırlı kaldığına işaret eden Özark, ihtiyaç kredisi faiz oranlarındaki düşüş miktarının ise mevduat maliyetlerindeki gerilemeye paralel 63 baz puan olduğu söyledi.
Özark, Merkez Bankasının faiz indiriminin, tüketici kredilerine bankaların fonlama maliyetlerindeki azalma oranında yansıdığını gözlemlediklerini aktararak, şunları kaydetti:
“Mart 2016’dan bu yana TCMB tarafından yapılan 175 baz puanlık indirimin etkisi, aynı dönemde bankaların Türkiye’de sınırlı bir kaynak olan mevduata olan ilgisi sebebiyle 70 baz puan olarak sınırlı kalmıştır. Bununla beraber küresel konjonktürün gelişmekte olan piyasaları desteklememesi, yurt dışı kredilerin bankalara maliyetinin yüksek olması ve tasarrufun düşük seviyede bulunduğu ülkemizde TL mevduattaki rekabet, mevduat faizlerinin aynı hızda düşmesini engelliyor.
Aynı dönemde tüketici kredilerine uygulanan faizlerdeki düşüşün de sektörde 75 baz puan olarak gerçekleştiğini (konut, taşıt ve ihtiyaç) görmekteyiz. Tüketici kredilerinin ağırlıklı olarak mevduatla fonlanması göz önüne alındığında, mevduat maliyetlerindeki azalma sürdükçe tüketici kredilerine de aynı oranda yansıyacağını söyleyebiliriz. Dolayısıyla yıl başından beri mevduat ve kredi arasındaki faiz makasının artmadığını söylemek mümkün.”
“Bankalar fonlama maliyetlerinin azaldığı ölçüde faiz indirimi yapabiliyor”
Oğuzhan Özark, konut kredileri tarafında, 2014 sonu itibarıyla sektördeki ortalama kredi üretiminin aylık faiz seviyesinin yüzde 0,85 civarındayken, kademeli artarak Ağustos 2015’ten sonra yüzde 1’in üstüne çıktığını dile getirdi.
Konut kredilerinde aylık faiz oranının, Mart 2016’da, TCMB’nin faiz indirimi öncesinde yüzde 1,13 (yıllık bileşik yüzde 14,44) civarında bulunduğu bilgisini veren Özark, faiz indirimlerinden sonra bu rakamın yüzde 1,08 (yıllık bileşik yüzde 13,77) seviyesine kadar düştüğünü kaydetti.
Özark, bu durumun yine mevduat ile “X-Curr Swap” faizleriyle alakalı olduğunu belirterek, “Bankalar fonlama maliyetlerinin azaldığı ölçüde faiz indirimi yapabiliyor.” dedi.
AA