“6306 Sayılı Kanuna Göre Kentsel dönüşüm uygulamalarında vergisel muafiyetler” konusunu Avukat Fatma Dilşad Yelken okurları için kaleme aldı. İşte Av. Fatma Dilşad Yelken’in o yazısı..
6306 SAYILI KANUNA GÖRE KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINDA VERGİSEL MUAFİYETLER
Kentsel dönüşüm süreci 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun” 31.05.2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmesi ile birlikte ülkemizde hızlı bir şekilde başlamıştır. 6306 sayılı yasa ve Uygulama Yönetmeliği ile sürecin hızlı işlemesi için hukuki, idari ve vergisel düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler kapsamında, 6306 sayılı Kanun’un 7/9. maddesi ve Uygulama Yönetmeliği’nin 16. maddesi ile vergi, harç ve bazı ücretlere ilişkin vergisel muafiyetler getirilmiştir. 6306 sayılı Kanun’da, bu kanun uyarınca yapılacak işlem, sözleşme, devir ve tescil ile uygulamaların tapu harcından istisna olduğu belirtilmiş fakat istisnaların kapsamı hakkında detaylı bir açıklama yapılmamıştır. Muafiyetin kapsamı hakkında detaylı açıklama ise Uygulama Yönetmeliğinde yer almıştır.
6306 sayılı Kanun’da riskli alan veya riskli yapı ile ilgili kentsel dönüşüm uygulamalarında vergisel muafiyetin ne zaman başlayacağı da belirtilmemiştir. Uygulamada muafiyetin “6306 sayılı Kanun gereğince riskli yapıdır.” Şerhinin tapuya tescili ile birlikte başladığı ve bu yönde idari kararların verildiği görülmektedir.
Vergisel muafiyete ilişkin açıklayıcı düzenlemelerin yer aldığı Uygulama Yönetmeliği’nin 16. maddesine bakıldığında ise;
a)İlgili kurum veya gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaftır.
b)Riskli uygulama alanında gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerince, İlgili kurum adına değil de kendi adlarına uygulamada bulunulması halinde, riskli yapıların mevcut alanları için daha önce belediyelerce alınan harç ve ücretlere ilave olarak, sadece kullanım maksadı değişiklikleri ile yapı alanındaki artışlar için hesaplanan harç ve ücret farkları alınır.
c)Uygulama alanlındaki mevcut yapıların İmar Mevzuatına aykırı olup olmadığına bakılmaksızın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen vergi, harç ve ücretlerden muaftırlar.
ç)İlgili kurum ile uygulama alanındaki yapıları malik olarak kullanan gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince yapılan,
1)Uygulama alanındaki yapıların dönüşüme tabi tutulmadan önce ilk satışı, devri ve tescili işlemleri ile Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların ilk satış, devri ve tescili işlemleri,
2)Kanun kapsamında bir yapıdan dolayı, kredi desteğinden faydalanmak veya tamamen kendi kaynaklarını kullanarak, uygulama alanında veya uygulama alanı dışındaki parsellerde yeni bir yapı yapılması ya da mevcut bir yapının satın alınması işlemi, Kanun uyarınca yapıldığından, bu işlem ve uygulamalar ile uygulama alanındaki yapılarla ilgili olarak; noterler, tapu ve kadastro müdürlükleri, belediyeler ve diğer kurum ve kuruluşlar nezdinde Kanun uyarınca yapılan diğer işlemler hakkında (a) ve (b) bentlerinde belirtilen vergi, harç ve ücret muafiyetleri uygulanır.
Uygulama Yönetmeliğinde belirtilen muafiyet niteliğindeki harç, vergi ve ücretler şöyle belirtilmiştir;
a)2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 38 inci maddesi uyarınca alınan noter harçları,
b)Harçlar Kanunu’nun 57. Maddesi uyarınca alınan tapu ve kadastro harçları,
c)26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 79., 80., 84. ve Ek-1. maddesi uyarınca belediyelerce alınan harçlar,
ç)1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca alınan damga vergisi.
d)8/6/1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uyarınca alınan veraset ve intikal vergisi,
e)Kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretleri
f)3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 21 inci ve 23üncü maddeleri uyarınca alınan her türlü ücret ve riskli olarak tespit edilen binaya ilişkin olarak1/7/1993 tarihli ve 21624 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği uyarınca alınanlarda dahil olmak üzere, belediye meclisi kararı ile belirlenen ve alınan her türlü ücretler,
g)Kullandırılacak kredilerden dolayı, lehe alınacak paralar sebebiyle 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu uyarınca alınması gereken banka ve sigorta muameleleri vergisi.
6306 sayılı Kanuna göre, yukarıda belirtilen vergisel muafiyetlerden sadece hak sahibi malikler yararlanabilecektir. 6306 sayılı kanun kapsamında yer alan hak sahibi maliklerle yapılacak işlemlere muafiyet öngörülmekte olup hak sahiplerinin taraf olmadığı işlemler ve evraklara yönelik vergilerde muafiyet uygulaması kanun kapsamında değerlendirilmemiştir. Bu durumda; kentsel dönüşüm uygulamalarında riskli yapı olduğu tespit edilmiş hak sahibi maliklerin taraf olduğu uygulamadan önce ilk satış, devir ve tescil işlemleri ile uygulamadan sonraki ilk satış, devir ve tescil işlemlerinde noter harcı ve tapu harcı muafiyeti uygulanacaktır. Bu bağlamda malik haricinde müteahhit veya 3. kişiler adına tapuda yapılacak tescillerde istisna uygulanmayacaktır.
Av. Fatma Dilşad YELKEN