Mayıs ayı ödemeler dengesi verileri tam madalyonun iki yüzü gibi. Bir yüzünde pozitif, diğer yüzünde negatif gelişmeler çok net biçimde kendini gösteriyor.
– Önce pozitif taraftan başlayalım. Cari açık mayısta 2.9 milyar dolarla beklentilerin altında çıktı. Yılın 5 ayında da 18.7’den 13.7 milyar dolara inerek 5 milyar dolar azaldı. Düşüş yüzde 26.7 gibi yüksek düzeyde.
– Yıllık bazda cari açık da mayısta 1.4 milyar azalmayla 27.2 milyar dolara indi. Bu düzey 2010 ortasından bu yana en düşüğü, yani son 6 yılın dibi görüldü. Açık son bir yılda 15 milyar dolar ve yüzde 35.6 azaldı. Üstelik büyüme geçen yıl yüzde 4, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 4.8 gerçekleşmişken.
– Büyüme düşmeden cari açık düşüşünün, bazı ihracat pazarlarının tıkandığı ve kapandığı, turizm gelirlerinin yüzde 21 azaldığı bir döneme denk gelmesi daha da önemli.
– Finansman tarafında da bu yıl daha iyiyiz. 5 ayda cari açık 5 milyar dolar gerilemişken, finansman 9 milyardan 11 milyar dolara çıktı. Sonuçta ise Merkez Bankası rezervlerinden 3.8 milyar dolar kullanmak zorunda kalırken, bu yıl 4.8 milyar dolar rezervlere ilave ettik.
– Finansmandaki bu rahatlama net hata ve noksan kaleminin 9.7 milyar dolardan 2.6 milyar dolara indiği bir dönemde gerçekleşti. Çünkü krediler yanında portföy yatırımları da bu yıl pozitife döndü. Geçen yıl 0.9 milyar dolara yakın portföy yatırımı yoluyla kaynak çıkışı gerçekleşirken, bu yılın 5 ayında 8 milyar dolara yakın kaynak girişi oldu.
– Bu pozitif gelişmelerin kaynağında enerji ve emtia fiyatlarının küresel piyasalarda gerilemesi yatıyor. Yoksa miktar bazında ihracatta da, ithalatta da ılımlı artışlar sürüyor. Yapısal bir önlem almadan, bedel ödemeden adeta başımıza bir devlet kuşu konmuşçasına dış açıkta böyle bir sonucu yakaladık. Petrol fiyatlarının yukarı gitmesi de dünya ekonomisinin büyümesine bağlı. Büyüme de yakın zamanda beklenmiyor. Dolayısıyla bu avantaj ve bağlı olarak cari açığın biraz daha geriledikten sonra yatay seyri devam edebilir.
– Madalyonun negatif yüzünde ise doğrudan yabancı sermaye yatırımlarındaki dramatik azalma geliyor. Gayrimenkul yatırımları çıkıldıktan sonra geriye kalan net doğrudan sermaye yatırımı geçen yıl 4.63 milyar dolarken, bu yıl 1.7 milyar dolara düştü. Azalma yüzde 63.4. Rakamsal olarak azalma 2.948 milyon dolar, yani 3 milyar dolar. Net doğrudan yatırım 5 ayda 3 milyar dolar azalma gösterdi.
Aslında doğrudan yatırımlar, yabancıların yatırımları içinde en faydalı olacak olanı. En büyük vurgunu da buradan yedik. Dış politikadaki değişim bu bakımdan çok önemli.
Habertürk