Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ‘stratejik ÇED’ uygulamasıyla çevresel etki değerlendirme sürecini daha kapsamlı hale getirecek. Hazırlanan taslağa göre, yatırımlar için alınan ÇED raporlarının bölgesel anlamda bir üst aşamasına geçilecek.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, pek çok ülkedeki “stratejik ÇED” uygulamasını Türkiye’de de başlatıyor. Uygulama ile turizm ve sanayi bölgeleri, havzalar, tarım alanı, kentsel planlama gibi plan ve projeler için bölgesel bazda Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) hazırlanacak. ÇED raporu ile sanayi bölgesi ya da kıyı master planlarının çevreye, doğaya, su kaynaklarına etkisi araştırılacak. Daha geniş kapsamlı ÇED raporları ile çevresel etkilerin geniş bölgelere yayılması önlenecek.
Hükümet programındaki eylemler arasında yer alan “stratejik çevresel değerlendirme” uygulaması, Avrupa ve ABD’nin ardından Türkiye’de de uygulanacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı yönetmelik taslağına göre, stratejik ÇED, yatırımlar için alınan ÇED raporlarının bir üst aşaması olacak. Stratejik ÇED, tarım, enerji, sanayi, ulaştırma, telekomünikasyon, turizm, kentsel ve kırsal alan planlaması gibi konularda hazırlanan projeler için daha üst ölçekli olarak hazırlanacak.
ATIK TESİSLERİ ÖNCEDEN PLANLANACAK
Uygulamayla, bir bölge turizm bölgesi ilan edilecekse ya da bir alan için turizm master planı hazırlanacaksa, bu çalışmanın o bölgeye olan çevresel etkileri daha geniş kapsamlı ele alınacak. Yine normal ÇED raporlarında olduğu gibi ilgili STK’lar ve halkın katılımıyla toplantılar yapılacak. Planı’nın su, toprak, deniz, havaya olan etkisine bakılacak. Plan hayata geçirildikten sonra ne kadar katı atık ya da su arıtma tesisinin gerektiği önceden belirlenecek.
YÜKSEK BİNALARIN RÜZGÂR VE GÖÇE ETKİSİ GÖZLENİYOR
Stratejik ÇED ile bir kentsel alan planlamasının da bölgeye etkisi daha geniş kapsamlı olarak analiz edilecek. Yüksek katlı binaların rüzgâra, hava akımına, kuş göçlerine etkisine bakılacak. Kent atıklarının depolama alanları önceden raporlanacak. Dev sanayi alanları tasarlanırken de benzer çalışma yapılacak. Stratejik ÇED raporuna göre, yapılacak planlama ya da projede değişikliğe gidilecek.
MEVCUT ÇED DE UYGULANACAK
Stratejik ÇED uygulaması yapılsa da tek tek yatırımlara dönük ÇED uygulaması aynen devam edecek. Mevcut ÇED uygulamasından bir esneme olmayacak. Stratejik ÇED, ulaşım ağları ile enerji iletim hatları planlanırken de uygulanacak. Yatırım yapılabilecek alanlar önceden belli olacağı için yatırımcı da tedbirini önceden alacak.
‘PLAN AŞAMASINDA ÖNLEM ALINACAK’
Bakanlık yetkilileri stratejik ÇED’in, normal ÇED’in bir üst aşaması olduğunu belirterek, şu bilgileri verdi: “Belli bir faaliyeti değil, daha geniş bir bölgeyi kapsayacak ölçekte planlanıyor. Taslak yönetmelikte şeffaf, uzlaşıya dayalı ve daha kaliteli plan ve programların hazırlanması hedefleniyor. Uygulama ile hayata geçecek projelerin etkileri çok önceden ortaya konacak ve gerekli önlemler de planlama aşamasında alınacak. Yani bir bölgenin çevresel planları ele alınırken, daha büyük ölçekten değerlendirmeyle, her türlü çevresel etki kayıt altına alınacak. Yatırım yapılabilecek ve korunması gereken alanlar net şekilde önceden belirlenecek.”
Habertürk / Deniz Çiçek