Büyükşehir olduktan sonra Kentsel dönüşüm konusunda büyük bir atak yapmaya hazırlanan Balıkesir’de en büyük engelin kat artışının yapılamaması olduğu ifade ediliyor.
Birinci derece deprem bölgesi olan Balıkesir’de son yıllarda gündeme gelen Kentsel dönüşüm projeleri giderek artıyor. Kentsel dönüşüm konusunda yetkili firmalardan biri olan Menteş Grup’un sahibi Erol Menteş, vatandaşın büyük çoğunluğunun riskli binalarda oturduğunu söyleyerek; “Balıkesir’de kat artışı olmaması ciddi bir dezavantaj. Bu durum bina sahiplerini de müteahhitleri de zora sokuyor. Balıkesirliler eski ve tehlikeli binalarda yaşamaya devam ediyor. Balıkesir’de de kat artışı sağlanırsa çok daha fazla kişi kentsel dönüşüm için müracaat edecektir” dedi.
Muhabirimiz Yoldaş Demirören’e konuşan ve kentsel dönüşümün ne olduğunu ve vatandaşa avantajlarını anlatan Erol Menteş: “Özellikle 1999’dan önce yapılmış bina sahiplerine oturdukları binanın kontrollerini yaptırmalarını tavsiye ediyoruz” dedi.
“1999’DAN ÖNCE YAPILAN BİNALARIN ÇOĞU RİSKLİ”
Büyük bir bölümü deprem tehlikesi altında bulunan Türkiye’de son yılların en çok konuşulan konularından biri ‘Kentsel Dönüşüm’. Büyükşehir statüsü kazandıktan sonra Balıkesir’de de gündeme gelen Kentsel dönüşümü Menteş Grup’un sahibi İnşaat Mühendisi Erol Menteş ile konuştuk.
Şu Kentsel dönüşüm nedir? Biraz anlatır mısınız?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın alt yapı kentsel dönüşüm daire başkanlığı aracılığı ile yaptığı kentsel dönüşüm uygulamaları, ‘6306 Sayılı Afet Riski Alanları Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’da yer alan bir maddeye göre yapılmaktadır.
Bu yönetmelik gereği; eski, yıpranmış, deprem ve yıkılma riski ile karşı karşıya olan binaların yenilenmesi amacı güdülmektedir.
Vatandaş ne yapmalı binasının kentsel dönüşüm kapsamına alınması için?
Riskli binaların tespitindeki sıralama şöyle; Vatandaşlar yapılarını bakanlığa, belediyelere, özel idarelerin olduğu yerlerde özel idarelere ve ya burada bakanlıkça lisanslandırılmış bizim gibi kuruluşlara müracaat ediyorlar. Balıkesir’de il bazında yaklaşık 8 tane, merkez ilçelerde yani Karesi ve Altıeylül ilçelerinde 5 tane firma yetkili. Biz bunlardan biriyiz. Vatandaş öncelikle bize müracaat ediyor. Müracaat esnasında çok katlı binalarda herhangi bir çoğunluk aranmıyor. Yani sekiz katlı bir binada bir katın sahibinin müracaat etmesi yetiyor. Vatandaş kentsel dönüşüm tespiti istiyor. Binanın riskli olup olmadığını, riskli ise riskli raporu, riskli çıkmaz ise risksiz raporu vermemiz gerekiyor. Kimliğini, tapu belgelerini ve bununla ilgili orada malik olduğuna dair belgeleri ibraz ediyor.
Sizin yaptığınız işlemler nelerdir?
Bu müracaat ile ilgili evrakları tamamladıktan sonra binanın durumunu kontrol ediyoruz. Binanın metruk olmaması, yıkıntı, döküntü yani harabe bir bina olmaması gerekiyor. Yani kullanılabilir ama eskimiş olması gerekiyor. Veya dayanıksız bir bina olabilir. Bu binalar için biz öncelikle bu müracaatı alıyoruz. Bu müracaatla birlikte belediyeye vatandaş adına dilekçe veriyoruz. Daha sonra biz kendimiz binaya gidiyoruz. Binanın fiziksel yapısıyla ilgili tespitleri yapıyoruz.
Genelde riskli mi çıkıyor binalar?
Genelde 1999’dan önce yapılan binaların çoğu riskli bina. Betonarme de yapılsa, yığma da yapılsa riskli çıkıyor. Çünkü 1999 deprem öncesi, Balıkesir il bazında deprem kuşağı hesaplarında 3 kuşakta idi ama 99 depreminden sonra Balıkesir 1. Derecede deprem bölgesi ilan edildi. Betonarme binalarda da biz şöyle yapıyoruz.
Riskli binaların tespitinde hangi kriterlere bakılıyor?
Binaya gidip bakıyoruz. Binanın planına göre hesaplamalarımızı ölçülerimizi ölçülendirmelerini yapıyoruz. Beton numunelerine ve demir kalitesine bakıyoruz. İşte biz bunu Balıkesir’de kentsel dönüşüm uzmanı olarak genelde laboratuvarlarla anlaşıp onların aracılığı ile yapıyoruz. Laboratuvarlar bu aldıkları numunelerden test sonuçlarını bize bir hafta içinde veriyor. Bu sonuçlara göre biz statik hesaplarını yapıyoruz. Bu hesaplarla da riskli veya eksiksiz olduğu çıkıyor ortaya. Ama dediğim gibi genelde % 99’ a yakın riskli çıkıyor. Çünkü yönetmelikler değişmiş. O zamandaki yapılan yönetmelikteki binalarda elle dökülen betonlar vardı. Şimdi şu anda hazır beton dökülüyor mesela. Düz ve haddane demiri kullanılıyordu. Arada çok çok fark ediyor. Böyle olunca da sonuç hep riskli çıkıyor.
Diyelim ki bina riskli çıktı?
Biz bu riskli raporunu 10 gün içinde Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğüne sunuyoruz. Onlar da kontrollerini yapıyorlar. Eksik evraklarımız varsa hani olabiliyor bazen. Ya da yanlış yaptığımız bir durum söz konusu ise iade ediyorlar. Biz onları tekrardan düzenleyip, yine aynı süre içerisinde tekrar Çevre Ve Şehircilik Müdürlüğüne teslim ediyoruz. Rapor müdürlük tarafından inceleniyor. Eğer hesap hataları gibi herhangi bir hata yoksa biz Çevre Ve Şehircilik Bakanlığının bize verdiği şifre ile sisteme giriyoruz. Onlar da aynı sistemden bize onay veriyor. Onay verdikleri bina ile bize bilgi veriyorlar. Sistemden takip de edebiliyoruz. Olaydan sonra ilgili tapu müdürlüğüne bu bina risklidir diye yazı gönderiliyor. Bunu çevre şehircilik müdürlüğü verebiliyor, mal sahibine posta yoluyla gönderilebiliyor, elden verebiliyor, bize verebiliyor. Tapu müdürlükleri mal sahibini görmek istiyor. Tapu müdürlüğünün kütüğüne o bina ile ilgili riskli şerhi düşüyor. Bu bilgiyi Çevre Ve Şehircilik Müdürlüğüne şerh düştüm diye geri bildiriyor.
Çok katlı bir binada tek bir kişinin müracaat edebildiğini söylediniz. Peki diğer sahipler karara itiraz edebiliyor mu?
Hak sahiplerine yapının riskli tespit edildiği itibari ile 15 gün içerisinde müdürlüğe itiraz dilekçesi verebiliyor yani bu arada 15 gün bekleniyor. 8 daireden bir kişi müracaat etti. Ben risk tespiti yaptırmak istiyorum dedi. Ama diğerlerinin haberi yok diyelim veya sonradan haberi olsun. Bina riskli çıktı itiraz için 15 gün süreleri var.
Riskli bir binanın yıkım kararı mı çıkıyor?
Evet, riskli çıktıktan sonra yıkım kararı çıkıyor ve 60 günden az olmamak kaydıyla bir süre veriliyor. İtirazlar sonuçlanıp bir şey çıkmadığı durumda, 60 gün içinde bina sahipleri binayı yıkmak zorunda. Yıkmaz ise 30 gün içinde devlet yani Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı kanalıyla belediyelere, bu yetkiyi veriliyor. Elektrik ve doğalgazını kesiliyor. Yıkım da yine belediye kanalıyla yapılıyor. Ama kentsel dönüşüm bütçesi var bakanlığın oradan karşılanmak üzere bakanlık kanalıyla belediyelere yıktırıyorlar. Şunu da unutmayalım arada söyleyeyim: İtiraz edildi. bundan sonra itirazı inceleyecek olan teknik heyet, üniversitelerden bildirilen 4 üye ile en az ikisi inşaat mühendisi olmak üzere, bakanlık teşkilatında görev yapan 3 üyenin iştiraki ile teşkil ediliyor. Riskli yapının tespitinin itiraz üzerine değişmesi halinde durum gene aynı şeklide ilgili tapu müdürlüğüne bildiriliyor. Riskli çıktığında yıkım sürecine giriyor. Belediyeler 60 gün içinde yıkım ruhsatı ile şimdi yıkıma herkes razı. İdare tarafından maliklerden en az birinin başvurusu üzerine yıkılacak yapının tahliye edildiğini, elektrik, su doğalgazının kesildiğine dair ilgili idarelerden alınan yazılar ile belediyeye müracaat ederek, yıkım ruhsatı alınır. Yıkım ruhsatı bu işlemlerin son evresidir. Sona gelmiş, itirazlar bitmiş, herşey bitmiştir. Yıkım ruhsatı alındıktan sonra, diğer maliklerin muvafakati aranmaksızın 6 gün içinde belediyece düzenleniyor.
Bina sahiplerinden çok itiraz geliyor mu?
Bu değişiyor genelde ama biz şunu söylüyoruz. Balıkesir bir deprem bölgesi ve depreme dayanıklı olmayan bir binanın yıkılması gerekiyor. Bina sahiplerinin bu durumu dikkate almaları gerekiyor.
Yıkım işleminin ardından neler yapılıyor?
Bina yıkıldıktan sonra artık o arazi bir arsadır. Yeni yapılacak bina için eski binanın sahiplerinin en az üçte ikisinin karar vermesi gerekiyor. Geriye kalan üçte birinin hakkı ise bedeli ödenerek satın alınabiliniyor. Satın alma önceliği üçte ikilik çoğunlukta oluyor.
Peki ya üçte iki çoğunluk sağlanamazsa?
O zaman ekspertiz firmalarına bu yerin değer tespitini yaptırılıyor ve bina sahipleri toplantıya çağırılıyor. Eğer karar alınamazsa Bakanlık, hazine adına bedelleri ödeyip hisseleri satın alıyor.
Peki kentsel dönüşüme müteahhitler nasıl bakıyor.
Aslında kentsel dönüşümün temel amacı yıkılmaya yüz tutmuş binaları yenilemek. Bu durum büyükşehirlerde uzun zamandır uygulanıyor. Ama Balıkesir’de kat artışı olmaması ciddi bir dezavantaj. Çünkü beş katlı bir binayı yıkıyorsunuz yerine yine beş katlı bir bina yapmak zorundasınız. Bu durum bina sahiplerini de müteahhitleri de zora sokuyor. Bu durumda da Balıkesirliler eski ve tehlikeli binalarda yaşamaya devam ediyor. Balıkesir’de de kat artışı sağlanırsa çok daha fazla kişi kentsel dönüşüm için müracaat edecektir.
Kentsel dönüşüm bina sahiplerine ne kazandıracak?
Öncelikle binanın yıkılmasından itibaren Bakanlık tarafından 12 ay boyunca kira yardımı yapılıyor. Eğer kira yardımı almazsa bina sahibi en fazla 100 bin TL olmak üzere 0,50 faizle konut kredisi veriliyor. Ayrıca yapılan binalardan otopark harcı, ruhsat harcı ve tapu masrafı alınmıyor. Bu rakamlar çok ciddi avantajlar.
Bina sahipleri kentsel dönüşüm için müracaat etmezse ?
Kanun Belediyelere yetki vermiş. Buna göre belediyeler kentsel dönüşüm için rezerv alanlar tespit edebiliyor. Belediye o alanı komple yıkma yetkisine sahip. Bu durumda o alanda oturan sadece bina sahipleri değil kiracılar bile kira yardımı alabiliyor. Ancak kiracılara sadece beş ay kira yardımı yapılıyor.
Son olarak söylemek istedikleriniz nelerdir?
Biz Menteş Grup olarak Balıkesir Merkezde Eski Kuyumcular Mahallesi, Bandırma Caddesi ve Paşa alanı Mahallesi olmak üzere üç yerde kentsel dönüşüm konusunda hizmet veriyoruz. Ayrıca ilçelerde de şube açma çalışmalarımız devam ediyor. Özellikle 1999’dan önce yapılmış bina sahiplerine oturdukları binanın kontrollerini yaptırmalarını tavsiye ediyoruz.
Balıkesir Ekspres
Bir yanıt bırakın