Önalım hakkı, taşınmaz malın satılması halinde onu diğer alıcılar karşısında öncelikle satın alabilme hakkı oluyor. Peki önalım hakkı hangi durumlarda kullanılamaz? diyorsanız işte yanıtı…
Şufa hakkı olarakta bilinen önalım hakkı, paylı mülkiyete konu olan taşınmaz malın paydaşlarından birinin payını bir üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşların aynı sözleşmesel şartlarla bu payın öncelikle alıcısı olabilme yetkisini kendilerine veren hakka deniyor.
Önalım hakkı kanundan ve sözleşmeden doğan hak olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkıyor. Tapu kütüğüne şerh verilen sözleşmeden doğan önalım hakkı, şerhte belirtilen sürede ve belirtilen koşullara göre her malike karşı kullanılabiliyor.
Kütükte şartlar belirtilmemişse taşınmazın üçüncü kişiye satışındaki koşullar esas alınıyor. Peki önalım hakkı hangi durumlarda kullanılamaz? diyorsanız işte yanıtı…
Önalım hakkının kullanılamayacağı durumlar…
-Taşınır mallarda,
-Elbirliği mülkiyeti ise kat mülkiyetinde,
-Mülkiyetin devri borcunu doğuran bağışlama veya trampa hallerinde,
-Kamulaştırma ve arazi toplulaştırması hallerinde,
-Artırma yoluyla yapılan satışlardan cebri artırmayla satışlarda,
-Önalım hakkına konu olan payın mülkiyetinin bir hâkim kararıyla başka bir kişiye geçirildiği hallerde,
-Satım karakterinin üstün bulunmayıp bağışlama karakterinin ağır bastığı karma sözleşmelerde,
-Üçüncü kişi tarafından üstlenilen karşı edimin, önalım hakkı sahibi tarafından yerine getirilmesinin mümkün olmadığı hayat boyunca irat, ölünceye kadar bakma sözleşmeleri ile önalım hakkı konusunun (payın) bir şirkete sermaye olarak konulduğu hallerde,
-İki şirketin birleşmesi halinde
-Paylı mülkiyete konu olan taşınmazın bir bütün olarak veya bunun belirli bir kısmının devredildiği hallerde de, devre bütün paydaşlar oybirliğiyle karar verdikleri takdirde,
-Vakıf kurma işleminde,
-Mirasın geçmesi ve paylaşımında, mirastan feragat vs. gibi miras hukukuna ilişkin amaçların ağır bastığı durumlarla,
-Paydaşın payını, çocuklarına, karı veya kocasına ya da bir hısımına devretmesi halinde şeklen bir satış sözleşmesi bulunsa bile, gerçekte satıştan başkamiras hukukuna ilişkin amaçlar veya bağışlama bulunan hallerde,
-Paylı mülkiyete konu taşınmazın paydaşlar arasında fi ilen taksim edilipde kullanılan bir kısmının verilmiş olduğu paydaş tarafından üçüncü bir kişiye satılması halinde,
-Tapuya kayıtlı olmayan taşınmazlarda,
-İntifa hakkı tesisi ile konut hakkı tesisinde,
-Son olarak eşyayı kullanma borcu doğuran adi kira, ürün kirası gibi ilişkilerde de satım söz konusu olmadığı için önalım hakkı kullanılamaz.
Önalım hakkı davasında görevli mahkeme!
Özge ÖZDEMİR/Emlaktagundem.com