Ocak ayında Türkiye genelinde 95 bin dolayında konut satıldı. Bu satışın 44 bini ilk, 51 bini ikinci el satışlardan oluştu.
Dünya Gazetesi Köşe Yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü yazısında Ocak ayında Türkiye genelinde yapılan konut satışlarını ele aldı.
Köşemizi izleyenler hatırlayacaklardır; biz ikinci el satışlarla pek ilgili değiliz, bu satışları pek önemli bulmuyoruz. Aslında bu yalnızca bizim görüşümüz de değil tabii ki. İnşaat sektörünün canlılığını, geleceğini ve konut stokunun yönünü belirleyen ilk el satışlar.
İlk el satışlarda geçen yılın ocak ayına göre yüzde 10 artış var. Bu fena bir oran değil; ama üstünde durulması gereken 44 binlik satışın yeterli olup olmadığı.
Peki bu “yeterli olma” kavramının içini nasıl dolduracağız? Tabii ki satışın, yani talebin, konut arzını ne ölçüde karşıladığına bakarak…
Son yılların verileri gösteriyor ki ocak ayındaki satışlar yıllık satışlar içinde yüzde 6.0-6.5 dolayında pay alıyor. Buna göre 2017 yılının toplam ilk satışı 700-710 bin dolayında gerçekleşebilir. Geçen yılın tümündeki ilk satışın 631 bin olduğunu hatırlatalım.
Son dönemde getirilen teşvikler ve vade uzatımı konut satışının hızlanmasını sağlayabilir elbette. Ne var ki, yeni konutların çok pahalı denilebilecek fiyatlarla satışa sunulduğu bir gerçek. Bu yüzden de söz konusu teşvikler ve vade uzatımı kararları, konut satışlarında umulan etkiyi doğurmayabilir.
İlk satışın payı artırılamıyor
Türkiye genelindeki satışlara ilişkin olarak son beş yılın verileri elimizde. Ve bu veriler, ilk satış- ikinci el satış dengesinin çok büyük değişimler göstermediğini ortaya koyuyor.
İlk satışların payı yüzde 44 ile yüzde 47 arasında değişiyor. Dolayısıyla ikinci el satışların payı da yüzde 53 ile yüzde 56 arasında.
Bu dengenin bu yıl ilk satışlar lehine biraz olsun bozulması beklenebilir mi… Belki… İlk konut satışını özendirici bir dizi önlemi yürürlüğe koyduk. Ama biraz önce de vurguladığımız gibi o çok yüksek fiyatlar yok mu, işte o en büyük sorun olarak karşımızda.
Stok artmaya devam edecek
Her yıl yaklaşık 750 bin konut için yapı kullanma izni veriliyor. Yani bu kadar konut, arz konusu oluyor. Ocak ayında geçen yıla göre yüzde 10 artarak 44 bine ulaşan ilk satışa bakıyor, geçmiş yılların eğilimleriyle bir varsayımda bulunuyor ve bula bula yılın tümü için 700 bin dolayında bir ilk satış rakamı buluyoruz.
Bu yılki konut arzı da 800 bin düzeyinde gerçekleşse, ki daha fazla olması da şaşırtmaz, konut stoku yine en iyi olasılıkla 100 bin, belki de 100 binden de fazla artacak demektir.
Vatandaş konut almayı düşünemiyor bile
TÜİK’in tüketici güven endeksindeki bir soruya verilen yanıt konut sektörünün geleceği açısından önemli bir ipucu niteliğinde.
“Gelecek 12 ayda konut satın almayı ya da inşa ettirmeyi düşünüyor musunuz” sorusuna verilen yanıtın endeksi geçen aralıkta 6.4 düzeyindeydi. Ocakta 6.9’a çıkan endeks, şubatta da 9.1 oldu. Bu değerler ne mi ifade ediyor, hemen belirtelim. Tüketici güven endeksi de diğer güven endeksleri gibi sıfır ile 200 arasında bir değer alıyor ve 100’ün altı kötümser duruma işaret ediyor.
Konut almayı düşünenlerin endeksine bakar mısınız, son yılların en düşük düzeyinde ve 10’u bile bulmuyor.
Şimdi bu koşullarda gelin konut sektörünün geleceği konusunda umutlu olun!
Dünya/Alaattin Aktaş