27 çeyrek dönemden sonra ilk defa daralma göstererek %1,8 küçülme gösteren Türkiye ekonomisinin, alınan destekleyici önlem ve teşviklerle 4.çeyrekte toparlaması beklenmektedir.
Büyüme beklentilerini aşağı yönlü revize eden OECD, 2016 yılsonu GSYIH için %2,9’lük (%3,9’dan revize) büyüme, 2017 için ise %3,3’lük (%3,7’den revize) bir büyüme beklemektedir. Talepteki yavaşlama enflasyonda düşüşe katkıda bulunurken, küresel piyasalardaki belirsizlik ve oynaklığın döviz kurunda yarattığı hareketlilik tüketici fiyatlarında yıllık %8,53’lük artışa katkıda bulundu. 2016 son çeyreğinde gelişmiş ekonomilerde artış gösteren faiz oranları ve kurun enflasyon üzerindeki yukarı yönlü etkilerini en aza indirmek için TCMB sıkılaştırılmış para politikası uygulamaya devam etti ve 21 aydan sonra Kasım ayının son toplantısında 1 haftalık faiz oranını %8’den %7,5’e indirdi.
2016 son çeyreğinde A sınıfı ofis arzı, İstanbul’da ana ofis bölgelerinde 3,26 milyon m2’ye ulaştı. Geçen yılın aynı dönemine göre pazara giren yeni arz daha fazla oldu. İstanbul A sınıfı ofis binalarında gerçekleşen 40.601 m2 civarı dördüncü çeyrek kiralama işlemi geçen sene aynı döneme göre yüksek oldu fakat gerçekleşen işlemlerin yarısından fazlası (22.536 m²) kira yenilemelerinden oluştu. İstanbul ana ofis bölgelerinde, yaklaşık 1,43 milyon m2 planlama ya da inşaat aşamasında olan ofis arzı bulunuyor. Pazara yeni giren ofis alanı ve görece az gerçekleşen yeni kiralama işlemi ile boşluk oranı Istanbul ana ofis bölgelerinde ,4’ten ,4’e yükseldi. İstenen ve gerçekleşen kira değerlerinde düşüş gözlemlenirken, birincil kira değeri Levent-Etiler bölgesinde 46 ABD $/m2 /ay seviyesinde kaldı.
Hane halkı tüketiminde 2016 3. çeyreğinde kaydedilen %3,2 oranındaki düşüş ve turizm gelirlerindeki azalışa karşılık, son dönemde alınan ekonomik önlem ve teşviklerin etkisiyle 2016 son çeyreğinde ekonomide ılımlı bir iyileşme bekleniyor. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği ve Akademetre Araştırma (AYD) verilerine göre, 2016 yıl sonunda ciro endeksi %6,7 yükselirken, ziyaretçi endeksi %1,9
oranında düşüş kaydetti. Türkiye genelinde AVM arzı, 6 yeni AVM açılışı ve bir büyüme ile 373 merkezde 10,92 milyon m²’ye ulaştı.
İstanbul Ofis Pazarı
Talep ve Arz
2016 son çeyreğinde A sınıfı ofis arzı, İstanbul’da ana ofis bölgelerinde 3,26 milyon m2’ye ulaştı. Geçen yılın aynı dönemine göre pazara giren yeni arz daha fazla olurken, Şişli Zincirlikuyu yeni arzın eklendiği tek bölge oldu.
İstanbul A sınıfı ofis binalarında gerçekleşen 40.601 metrekare civarı dördüncü çeyrek kiralama işlemi geçen sene aynı döneme göre yüksek oldu fakat gerçekleşen işlemlerin yarısından fazlası (22.536 m²) kira yenilemelerinden oluştu.
Gelecek Arz
İstanbul ana ofis bölgelerinde, yaklaşık 1,43 milyon metrekare planlama ya da inşaat aşamasında olan ofis arzı bulunuyor. Gelecek projelerin önemli bir kısmı (600.000 m2) Asya Yakası, İstanbul Finans Merkezi’nde yer alıyor. BDDK, SPK gibi kurumların taşınmayı planladığı bölgeye Vakıfbank, Ziraat
Bankası, Halkbank gibi kamu bankaları da yönetim merkezlerini taşımayı planlamaktadır. Bunlar dışında, ayrıca bazı özel banka ve finans kuruluşlarının bölgeye geçiş yapması beklenmektedir. 2019 yılı sonunda, mevcut A sınıfı ofis arzının ana ofis bölgelerinde 4 milyon m2 civarında olması bekleniyor.
Kiralar ve Boşluk Oranları
Pazara yeni giren ofis alanı ve görece az gerçekleşen yeni kiralama işlemi ile boşluk oranı Istanbul ana ofis bölgelerinde %13,4’ten %15,4’e yükseldi. İstenen ve gerçekleşen kira değerlerinde düşüş gözlemlenirken, birincil kira değeri Levent-Etiler bölgesinde 46 ABD $/m2/ay seviyesinde kaldı. Boşluk oranları Kozyatağı, Levent-Etiler ve Maslak bölgelerinde sırasıyla %20,69, %11,79 ve %15,82’ye gerilerken, Şişli-Zincirlikuyu bölgesinde yeni arzın etkisiyle %20,06’ya yükseldi.
Gayrimenkul Haberleri 2016 4. Çeyrek raporu için tıklayın