Yapı ruhsatlarının 2014 yılı dışında normal seyrine dönmesine karşılık, ilk el satışlarının artış trendini sürdürüyor olması, ülkede konut stoklarının azalışını hızlandırmış görülüyor.
Bir süre önce 2015 yılı konut yapı izin belgeleri ve ruhsatları ile ilgili veriler açıklandı.
Açıklanan bu veriler dikkate alındığında; 2015 yılında verilen yapı ruhsatı sayısının ortalamasına yakın ve fakat 2014 yılı yapı ruhsat sayısının 144.163 adet gerisinde kalarak 870.515 seviyesinde gerçekleştiği, yapı izin belgesinin kendisinden önceki 5 yıl ortalamasının yaklaşık yüzde 19 oranında üstünde 724.331 olarak gerçekleştiği ve ilk el konut satışlarının da 2010 yılından bu yana giderek artan bir seyirle yaklaşık 599 bin adet olarak gerçekleştiği fark edilmektedir.
İlk el satışlarla ilgili detay bilgi 2014 yılından önce verilmemekteydi.
Bu nedenle 2014 ve 2015 yıllarında ortaya çıkan ortalama ilk el satış payları tarafımdan dikkate alındı ve bulunan rakamlar üzerinden 2010-2015 yılları arasında konut stoku olup olmadığı, varsa ne kadar olduğu ve seyri hakkında fikir edinmeye çalışıldı.
2015 Yılı aralık dönemi verilerinin de yayınlanmış olması bu irdelemeyi kolaylaştırdı.
Yıl sonu bu veriler ele geçmeden ve daha önceki yılda yaptığım irdelemelerde konut stokunun bir hayli yüksek adette olduğunu görmekteydim.
Ülkenin konut stok eritme hızları, eldeki stokların satış verilerine göre azaltılmasının bir hayli zaman alacağına işaret etmekteydi.
Tabii burada, konut satışları ile yapı ruhsatları ve verilen yapı izin belgelerinin karşılaştırılmasında esas olan ilk el satışların ne kadar olduğudur.
İkinci el satışlar; daha önce satışı yapılmış olanları kapsadığından bu türlü çalışmalarda dikkate alınmamaktadır.
2014 Yılında verilen yapı ruhsatlarında 2010 yılından 2013 yılı sonuna kadar verilen yapı ruhsatı yıllık ortalamasının yaklaşık yüzde 30 oranında artış gerçekleştirmiş olmasına karşılık, ilk el konut satışlarında da kendisinden önceki (2010 sonrası) yılların ortalamasına göre yaklaşık yüzde 35 oranında artışın yaşanması, 2013 yılında başlayan konut stoklarında azalış hızının artmakta olduğuna ilişkin ilk işaretlerini verdi.
Özetle
2013 Yılından itibaren konut satışlarında ortaya çıkan artışlar ve bunu takip eden yıllarda bu çıkışın sürmesi, verilen yapı ruhsat adedinin 2014 yılı dışında normal seyrini takip etmesi, bu gelişmelere karşılık yapı izin belgelerinin ve ilk el satışların her yıl artan bir seyir izlemesi, konut stoklarının azalma hızını arttırmıştır.
2013 Yılında konut satışlarının önceki yıllara kıyasla artışına ilk neden FED’in mayıs ayı sonlarında toksik varlık alımlarını azaltacağı açıklamaları karşısında konut kredi faizlerinin artabileceği endişesi, ayrıca FED’in açıklamasından sonra buna dolar kurunda önemli artışlar (1,80’lerden yılsonunda 2,15’e çıkması) yaşanması konut satışlarını tetiklemişti.
Bunlar gelişmelerden hatırımızda kalanlar.
Sonuç itibariyle 2010 dan bu yana konut stokuna bakıldığında, son yıllarda azalma hızının artmakta olduğunu ve fakat halâ yaklaşık olarak milyon civarında bir konut stokunun (daha önceki yılları bilmek, yeterli olmayan veriler nedeniyle mümkün görülmediğinden; böyle bir yaklaşımla olgu değerlendirilebilmiştir) olduğunu söylemeliyim.
Adana Ekspres